Organizacja pracy pracowników łączących pracę z urlopem rodzicielskim

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej 7 kwietnia 2016 r. udostępniło naszemu Wydawnictwu stanowisko w sprawie organizacji pracy pracowników łączących pracę z urlopem rodzicielskim. Czytamy w nim, że: "W przypadku łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu to pracodawca ustala pracownikowi rozkład jego czasu pracy. Pracodawca jest bowiem, zgodnie z art. 94 pkt 2 Kodeksu pracy, zobowiązany organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy.

Rozkład czasu pracy pracownika wykonującego pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy w omawianym przypadku nie musi obejmować 5 dni pracy tygodniowo, ale np. 2 lub 3 dni. Przy ustalaniu przez pracodawcę harmonogramu czasu pracy konieczne jest jednak zachowanie zasady, zgodnie z którą czas pracy nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciotygodniowym tygodniu pracy (art. 129 § 1 Kodeksu pracy), a także uwzględnienie minimalnego co najmniej 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego (art. 132 Kodeksu pracy) i co najmniej 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego (art. 133 Kodeksu pracy).

Jak wyżej wspomniano, pracodawca zapewnia organizację czasu pracy w swoim zakładzie pracy m.in. poprzez ustalanie pracownikowi jego rozkładu czasu pracy. Wniosek pracownika w sprawie wyznaczenia mu konkretnych dni pracy i godzin pracy nie jest wiążący dla pracodawcy. Należy jednak podkreślić, że mając na względzie zasady współżycia społecznego (art. 8 Kodeksu pracy), jeżeli uwzględnienie prośby pracownika w omawianej sprawie nie spowoduje utrudnień w procesie pracy i jest obiektywnie możliwe, pracodawca powinien taki wniosek uwzględnić.

W przypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (wykraczającej poza godziny jego pracy zaplanowane w rozkładzie czasu pracy w ramach 8 godzinnego dobowego wymiaru jego czasu pracy). Przykładowo, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowane 4 godziny pracy (od 8:00 do 12:00) i w następnych 4 godzinach (od 12:00 do 16:00) korzysta z urlopu rodzicielskiego, nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (np. pomiędzy godziną 12:00 a 14:00).

W omawianym przypadku wydaje się natomiast możliwe polecenie pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych, z przyczyn o których mowa w art. art. 151 § 1 Kodeksu pracy. Przykładowo, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowaną pracę w godzinach 8:00-12:00, a z urlopu rodzicielskiego korzysta w godzinach 12:00-16:00, to pracodawca może polecić mu pracę nadliczbową począwszy od godziny 16:00, uwzględniając konieczność zapewnienia co najmniej 11-godzinnego odpoczynku dobowego.

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują możliwości zrezygnowania z łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy przed upływem okresu objętego wnioskiem, o którym mowa w art. 182^1d § 1 Kodeksu pracy.

Jednakże zgodnie z zasadami prawa cywilnego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego, zatem stosując wykładnię przepisów na korzyść pracownika nie ma przeszkód, aby strony stosunku pracy na mocy porozumienia zmodyfikowały treść wniosku o łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą w odniesieniu do okresu objętego tym wnioskiem oraz sposobu wykorzystania proporcjonalnie wydłużonej części tego urlopu (art. 300 Kodeksu pracy w związku z art. 353¹ Kodeksu cywilnego).

Część urlopu rodzicielskiego, o której mowa w art. 182^1c § 3 Kodeksu pracy w wymiarze do 16 tygodni może być łączona z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu.".