Dieta zagraniczna

Dieta w podróży zagranicznej różni się przeznaczeniem od diety krajowej, służy pokryciu kosztów wyżywienia oraz innych drobnych wydatków (§ 13 ust. 1 rozporządzenia w sprawie podróży). Z uwagi na to zapewnienie całodziennego bezpłatnego wyżywienia w podróży zagranicznej nie skutkuje pozbawieniem pracownika prawa do diety - w takim przypadku ma on prawo do 25% kwoty ustalonej dla państwa docelowego podróży (§ 14 ust. 1 rozporządzenia w sprawie podróży). Zasadę tę stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy w trakcie podróży zagranicznej pracownik trafi do szpitala lub innego zakładu leczniczego. Za każdą dobę pobytu w takim zakładzie pracownik ma prawo do 25% diety (§ 15 rozporządzenia w sprawie podróży). Wpływa to pośrednio na procentową wartość poszczególnych posiłków w przypadku zapewnienia pracownikowi częściowego wyżywienia, gdyż uzasadnia to obniżenie diety o:

• 15% tytułem śniadania,
   
• 30% tytułem obiadu,
   
• 30% w związku z zapewnieniem bezpłatnej kolacji.

Tak samo jak przy dietach krajowych nie ma znaczenia czy pracodawca zapewnia pracownikowi posiłek płatny osobno, czy też wliczony w cenę usługi hotelarskiej. Każdy taki przypadek uzasadnia proporcjonalne obniżenie diety. Prawo do diety nie obejmuje wyłącznie tych pracowników, którzy w czasie podróży zagranicznych otrzymują należność pieniężną na wyżywienie. Ich interesy są jednak chronione, gdyż jeśli owa należność okaże się być niższa od przysługującej diety, pracownikowi należy się wyrównanie do wysokości należnej diety.

Wysokość diet w podróży zagranicznej uzależniono od państwa lub państw docelowych. Szczegóły w tym zakresie reguluje załącznik do rozporządzenia w sprawie podróży, który zawiera tabelę państw i przypisanych im wartości dobowych diety. W praktyce oznacza to jednak, że o ile pracownik nie ma wyznaczonych kilku państw docelowych - nie realizuje zadania służbowego w kilku państwach - cały odcinek zagraniczny należy rozliczać przyjmując wartość diety obowiązującej w państwie, na terytorium którego znajduje się cel podróży. Bez wpływu na to pozostaje przejazd czy nawet korzystanie z noclegów na terytorium innych państw, w których stawka dobowa diety może różnić się od należnej pracownikowi.

W przypadku podróży zagranicznych znika rozróżnienie zasad naliczania diet w zależności od tego czy mamy do czynienia z wyjazdem mieszczącym się w ramach doby, czy też dłuższym. Zasadą jest, że cała dieta przysługuje za pełną dobę podróży, natomiast w przypadku doby niepełnej:

• gdy podróż trwa do 8 godzin - przysługuje 1/3 diety,
   
• jeśli podróż trwa ponad 8 do 12 godzin - należy się połowa diety,
   
• a gdy podróż obejmuje ponad 12 godzin - pracownikowi przysługuje dieta w pełnej wysokości.

Największą różnicą w porównaniu do diet krajowych jest to, że pracodawca spoza sfery budżetowej może ingerować na niekorzyść pracowników w wysokość diet z tytułu zagranicznej podróży służbowej. Bezpieczny zakres tej ingerencji mieści się w granicach pomiędzy dietą przewidzianą dla danego państwa w rozporządzeniu w sprawie podróży, a kwotą 30 zł - czyli dietą krajową pracownika zatrudnionego w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej (art. 77⁵ § 3 i 4 K.p.). W praktyce oznacza to, że jeśli pracownicy odbywają podróże służbowe do kilku konkretnych państw, pracodawca może z powodzeniem określić wysokość diet z tytułu podróży zagranicznych do tych państw na jednolitym poziomie ułatwiając zasady rozliczania wyjazdów służbowych i jednocześnie obniżając związane z nimi koszty.

Firma transportowa zatrudnia kierowców w przewozach międzynarodowych. Z wyjątkiem dni wolnych od pracy, które pracownicy wykorzystują w przeważającej części w Polsce, oraz czasu wolnego za nadgodziny, pracownicy nieustannie przebywają w podróżach służbowych. Firma nie była w stanie wypłacać im diet w wysokości ustalonej dla państw docelowych, gdyż kierowcy jeździli głównie do Szwajcarii (dieta 88 CHF), Francji (dieta 50 euro) i Hiszpanii (dieta 50 euro). Z uwagi na to pracodawca wprowadził w regulaminie wynagradzania prawo do jednolitej diety w przypadku podróży do państw Europejskich w wysokości 100 zł za dobę podróży.

Takie działanie jest prawidłowe i nie narusza przepisów, niemniej jako zmiana dla pracowników niekorzystna wymaga ona stosowania trybu porozumienia lub wypowiedzenia zmieniającego. Tym samym podobnie jak w przypadku pracodawców niezobowiązanych do wydania regulaminu wynagradzania, u których nie działa układ zbiorowy pracy, wymaga ona ingerencji w treść indywidualnych umów o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2007 r., sygn. akt III PK 90/06, OSNP 2008/11-12/155).