Emerytura od czerwca bez waloryzacji kwartalnej

Sposób obliczenia emerytury według nowych zasad jest bardzo skomplikowany. Jedno jest pewne, w przypadku ustalania jej wysokości w czerwcu kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie podlega waloryzacjom kwartalnym. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Tak stanowi art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Wysokość emerytury

W algorytmie obliczenia nowej emerytury wyróżnić można dwie główne wartości, tj.:

• podstawę obliczenia emerytury oraz 
   
• średnie dalsze trwanie życia.

Jeśli chodzi o podstawę obliczenia emerytury, to stanowi ją kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie.

Natomiast średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Corocznie w terminie do dnia 31 marca Prezes GUS ogłasza tablice trwania życia dla wieku ubezpieczonych, które w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Wskazane tablice są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku kalendarzowego. Przy czym, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął powszechny wiek emerytalny.

Tak więc definicja określająca, co stanowi równowartość nowej emerytury, jest tylko na pozór prosta.

Waloryzacja składek i kapitału

W podstawie obliczenia emerytury uwzględniane są składki na ubezpieczenie emerytalne:

• po uprzedniej ich waloryzacji, 
   
• zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury,

oraz zwaloryzowany kapitał początkowy.

Zasady waloryzacji składek określa art. 25 ustawy emerytalnej, natomiast waloryzacji kapitału początkowego art. 173 tej ustawy.

Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek na ubezpieczenie emerytalne przez odpowiedni wskaźnik. Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji. Waloryzacja składek przeprowadzana jest corocznie, od 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za 2000 r.

Waloryzacja kapitału początkowego, którego wysokość została ustalona decyzją ZUS, odbywa się według analogicznych zasad, z tym zastrzeżeniem, że pierwsza waloryzacja przeprowadzana jest od 1 czerwca 2000 r. za 1999 r.

Zgodnie z art. 25a ustawy emerytalnej przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną, jest waloryzowana kwartalnie. W przypadku ustalania wysokości emerytury w:

• I kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za III kwartał poprzedniego roku, 
   
• II kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za IV kwartał poprzedniego roku, 
   
• II kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za I kwartał danego roku, 
   
• IV kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za II kwartał danego roku.

Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek zewidencjonowanych na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych.

Z przedstawionych zasad waloryzacji kwartalnej wynika, że nie podlegają takiej waloryzacji składki za żaden miesiąc tego kwartału, w którym jest ustalana wysokość emerytury oraz za kwartał poprzedni. Składki zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury do obliczenia jej wysokości przyjmowane są w kwocie rzeczywistej, a więc bez waloryzacji.

W wyniku przeprowadzonej waloryzacji, zarówno rocznej, jak i kwartalnej, stan konta ubezpieczonego nie może ulec obniżeniu.

Jeśli ustalanie emerytury następuje w II kwartale, ale w czerwcu, np. 2017 r., wówczas kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej przeprowadzonej od 1 czerwca 2017 r. (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2016 r. zwaloryzowana za 2016 r.) nie podlega żadnej waloryzacji kwartalnej (patrz tabela).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.)