Brak obowiązku ubezpieczeń społecznych przedsiębiorcy korzystającego z tzw. "ulgi na start"

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca będący osobą fizyczną nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, pod warunkiem że nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Powołany przepis obowiązuje od 30 kwietnia 2018 r. i dotyczy też wspólników spółki cywilnej.

Zgodnie z wyjaśnieniem ZUS, "ulga na start" przysługuje przez 6 miesięcy kalendarzowych, liczonych od dnia faktycznego rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, przyjmując, że jeżeli dzień rozpoczęcia działalności przypada:

• pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, miesiąc ten wlicza się do okresu korzystania z "ulgi na start",
   
• w trakcie miesiąca kalendarzowego, miesiąca tego nie wlicza się do okresu korzystania z "ulgi na start".

Osoba fizyczna od 4 czerwca 2018 r. rozpoczęła działalność gospodarczą po raz pierwszy w życiu i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, u którego była zatrudniona do 31 marca 2018 r. Ponieważ spełnia ona warunki podane w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie od 4 czerwca do 31 grudnia 2018 r.

Gdyby działalność rozpoczęła od 1 czerwca 2018 r., to nie podlegałaby obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie od 1 czerwca do 30 listopada 2018 r.

Przepisy ustawy - Prawo przedsiębiorców przewidują w art. 18 ust. 2 możliwość rezygnacji z tego uprawnienia, co odbywa się przez dokonanie przez przedsiębiorcę zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Wówczas objęcie przedmiotowymi ubezpieczeniami następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zostanie on zgłoszony. Jeżeli przedsiębiorca zgłosi się do ubezpieczeń społecznych, może skorzystać z opłacania składek od niższej podstawy, tj. 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Prawo do opłacania składek od niższej podstawy przysługuje też przedsiębiorcom, którzy będą kontynuowali działalność gospodarczą po wykorzystaniu pełnej "ulgi na start". Powyższe wynika z nowego art. 18aa ustawy o sus. Jak wyjaśnił ZUS, przedsiębiorca, który zrezygnuje z "ulgi na start", kolejny raz będzie mógł skorzystać z tego uprawnienia dopiero po upływie 60 miesięcy kalendarzowych od dnia zakończenia działalności bądź jej zawieszenia.

Osoba fizyczna od 1 czerwca 2018 r. rozpoczęła działalność gospodarczą po raz pierwszy w życiu i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, u którego była zatrudniona do końca stycznia 2018 r. Ponieważ spełnia ona warunki podane w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, skorzystała z "ulgi na start" (ma do niej prawo od 1 czerwca do 30 listopada 2018 r.).

Załóżmy, że osoba ta zrezygnowała z "ulgi na start", przystępując od 1 sierpnia 2018 r. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, a po dwóch miesiącach stwierdziła, że chciałaby kontynuować tę ulgę przez pozostałe 2 miesiące, tj. październik i listopad 2018 r. Nie może ona cofnąć wcześniejszej decyzji i ponownie skorzystać z ulgi ani od 1 sierpnia 2018 r., ani też od 1 października br.

Ulga nie obejmuje ubezpieczenia zdrowotnego. A zatem przedsiębiorca w okresie korzystania z tego uprawnienia podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, o ile nie zawiesi wykonywania działalności w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Zgodnie z wyjaśnieniem ZUS, do ubezpieczenia zdrowotnego w okresie "ulgi na start" przedsiębiorca powinien zgłosić się na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 05 40, a ponadto ma prawo zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków swojej rodziny (na druku ZUS ZCNA). Składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, tj. w 2018 r. od kwoty 3.554,93 zł, stąd składka wynosi 319,94 zł (9% z 3.554,93 zł). Osoba ta może być zwolniona z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli spełnia warunki określone w art. 82 ust. 8, 9, 9a ustawy zdrowotnej lub może skorzystać z jej obniżenia na mocy art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej, o czym piszemy na str. 35-38 niniejszego opracowania.

Jak już napisaliśmy wcześniej, przedsiębiorca, który zrezygnował z "ulgi na start" bądź też po jej wykorzystaniu kontynuuje działalność gospodarczą, ma prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 ustawy o sus, tj. ustalając je od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia (w 2018 r. od kwoty nie niższej niż 630 zł). Uprawnienie to przysługuje mu w okresie 24 miesięcy kalendarzowych, licząc od:

• dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniami społecznymi, który nie może być wcześniejszy od dnia zgłoszenia wniosku,
   
• następnego dnia po upływie 6 miesięcy kalendarzowych korzystania z "ulgi na start".

Przy ustalaniu okresu 24 miesięcy kalendarzowych przyjmuje się pełne miesiące.

Uwaga: Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie przerywa biegu korzystania z 6-miesięcznego okresu niepodlegania ubezpieczeniom społecznym.