Ubezpieczenia w okresie zawieszenia wykonywania działalności

Jak już napisaliśmy wcześniej, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniom w ZUS od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o sus oraz przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Zawieszenie działalności na podstawie art. 36aa ustawy o sus

Osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem, która prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Przepis art. 6a ust. 2 ustawy o sus stosuje się odpowiednio. Z uprawnienia, o którym mowa, można korzystać w całości lub w nie więcej niż 5 częściach. Do zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej stosuje się odpowiednio przepisy art. 22-25 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Osoba, która zawiesiła działalność na podstawie art. 36aa ustawy o sus, spełniająca warunki określone w ustawach o sus i zdrowotnej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem.

Zawieszenie działalności na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców

Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach określonych w ustawie - Prawo przedsiębiorców, z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych (art. 22 ustawy - Prawo przedsiębiorców). Z tego uprawnienia może skorzystać również przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. W przypadku zakończenia korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami prawa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Z kolei przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej oraz poza tą spółką może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form. Natomiast gdy wykonuje działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej w spółce cywilnej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.

Przedsiębiorca wpisany do:

• Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni,
   
• rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.

Jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym.

Do obliczania okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następują na wniosek przedsiębiorcy, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej. W przypadku przedsiębiorcy wpisanego do:

• Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo do dnia wskazanego we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej,
   
• rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.

Wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej następuje na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego - na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym.

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jednakże w tym okresie:

• może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów,
   
• może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
   
• może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,
   
• ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
   
• wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa,
   
• może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
   
• może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy o sus, ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 23 ust. 1-3 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą są dobrowolne. Przedsiębiorca w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie opłaca ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej (art. 36a ust. 2 ustawy o sus). Za ten okres przedsiębiorca będący płatnikiem składek wyłącznie za siebie nie ma obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przewidzianych w ustawie. Wznowienie wykonywania działalności gospodarczej nie wymaga ponownego zgłoszenia do ubezpieczenia.

Przedsiębiorca prowadzi jednoosobowo działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Z tego tytułu podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu, oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. W dniu 10 maja 2018 r. złożył w organie ewidencyjnym wniosek o zawieszenie działalności od 1 czerwca do 31 lipca 2018 r. Przedsiębiorca z działalności nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie od 1 czerwca do 31 lipca 2018 r.

W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorcy mogą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, na zasadach określonych w art. 68 ustawy zdrowotnej (art. 69 ust. 1a ustawy zdrowotnej). Zgodnie z powołanym przepisem, mogą to uczynić składając wniosek o objęcie tym ubezpieczeniem do Narodowego Funduszu Zdrowia, dalej NFZ. Podstawę wymiaru składki na to ubezpieczenie stanowi kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu wynagrodzeniu. Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym następuje z dniem określonym w umowie zawartej z NFZ, a ustaje z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.

Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym uzależnione jest od wniesienia opłaty na rachunek NFZ, której wysokość zależy od okresu, w którym osoba ta nie była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym. Przykładowo jest to 20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie od 3 miesięcy do roku. W uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby wnoszącej o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, NFZ może odstąpić od pobrania opłaty lub rozłożyć ją na raty miesięczne, jednak nie więcej niż na 12 rat.

Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje od dnia objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i wygasa po upływie 30 dni od dnia ustania ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ.