Pracownicy powracający z urlopu związanego z rodzicielstwem

Zgodnie z art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia, pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne nie opłacają składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego.

Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy przysługuje pracodawcy tylko w odniesieniu do tych pracowników, którzy powrócili do pracy po urlopie związanym z rodzicielstwem, jaki został im udzielony przez tego pracodawcę.

Zwolnienie to obejmuje wyłącznie pracowników w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy, czyli osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Zwolnienie to nie przysługuje w stosunku do osób wykonujących np. umowę zlecenia. Ponadto nie stosuje się go do przychodów pracowników, w stosunku do których pracodawca korzysta z przedmiotowego zwolnienia, uzyskiwanych z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, zawartej z własnym pracodawcą lub wykonywanej na rzecz własnego pracodawcy. Zatem pracodawca jest obowiązany opłacić składkę na Fundusz Pracy od przychodu uzyskanego przez pracownika z ww. umowy, oczywiście o ile kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia), wynosi w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (patrz też wyjaśnienie na str. 9 niniejszego opracowania).

Pracownica w dniu 12 października 2017 r. zakończyła korzystanie z urlopów związanych z rodzicielstwem (tj. urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego).

Pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy za tę pracownicę w okresie od 1 listopada 2017 r. do 31 października 2020 r.

Do 36-miesięcznego okresu zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy należy wliczać wszystkie okresy tego zwolnienia, występujące po powrocie z urlopu udzielonego z tytułu urodzenia dziecka (lub dzieci) przy jednym porodzie (odpowiednio przyjęciem dziecka na wychowanie). Urodzenie kolejnego dziecka (dzieci), odpowiednio przyjęcie dziecka skutkuje powstaniem nowego uprawnienia do tego zwolnienia po powrocie z urlopu związanego z rodzicielstwem na okres następnych 36 miesięcy.

Zgodnie z wyjaśnieniem ZUS, jeżeli pracodawca wykorzysta w całości 36-miesięczny okres zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy, a następnie udzieli pracownikowi urlopu wychowawczego (na to samo dziecko), to nie przysługuje mu kolejne 36-miesięczne zwolnienie z opłacania składek.

Jeżeli bezpośrednio po urlopach związanych z rodzicielstwem pracownik korzysta:

• z urlopu wypoczynkowego,
   
• dni wolnych od pracy z tytułu opieki nad członkiem rodziny lub
   
• zwolnienia lekarskiego,

przyjmuje się, że jego powrót do pracy nastąpił po zakończeniu urlopu związanego z rodzicielstwem, a nie od daty faktycznego podjęcia pracy po ww. nieobecnościach. W tych przypadkach początkiem okresu zwolnienia z opłacania składek jest pierwszy dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu związanego z rodzicielstwem.

Pracownica w dniu 15 grudnia 2016 r. zakończyła korzystanie z urlopów związanych z rodzicielstwem. Następnie w okresie od 16 grudnia 2016 r. do 2 lutego 2017 r. przebywała na urlopie wypoczynkowym (zaległym i bieżącym). Faktycznie do pracy powróciła dopiero 3 lutego 2017 r.

Pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy za tę pracownicę w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2019 r.

Jak wyjaśnił ZUS w poradniku pt. "Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy...": "(...) W sytuacji, gdy z urlopów związanych z rodzicielstwem na to samo dziecko korzystają oboje rodzice, którzy zatrudnieni są u różnych pracodawców, uprawnienie do zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy będzie przysługiwało wyłącznie jednemu pracodawcy. Prawo do takiego zwolnienia nabywa ten pracodawca, który pierwszy udzielił pracownikowi jednego z tych urlopów i nadal kontynuuje jego zatrudnienie (w praktyce będzie to więc w większości przypadków pracodawca matki dziecka).

Pracodawca ojca dziecka, który powraca do pracy po jednym ze wskazanych urlopów może nabyć uprawnienie do zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy jedynie w tych sytuacjach, gdy:

• na dzień powrotu pracownika - ojca dziecka z jednego z ww. urlopów, stosunek pracy łączący pracodawcę z pracownicą - matką dziecka już wygasł oraz
   
• pracodawca pracownicy - matki dziecka nie nabył uprawnienia do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia (matka nie powróciła do pracy). (...)".

Pracownica w dniu 20 maja 2016 r. urodziła dziecko i od tego dnia przebywała na urlopie macierzyńskim (do 6 października 2016 r.), a następnie wykorzystała 24 tygodnie urlopu rodzicielskiego (od 7 października 2016 r. do 23 marca 2017 r.), ostatnie 8 tygodni urlopu rodzicielskiego (od 24 marca do 18 maja 2017 r.) wykorzystał ojciec dziecka.

Pracownica w ostatnim dniu trwania urlopu rodzicielskiego (23 marca br.) rozwiązała umowę o pracę.

Pracodawca po powrocie pracownika do pracy jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy w okresie od 1 czerwca 2017 r. do 31 maja 2020 r.

Pracownica-matka dziecka zmarła w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego. Pozostałą jego część oraz urlop rodzicielski w pełnym wymiarze wykorzystał pracownik-ojciec dziecka.

Pracodawca ojca dziecka, po jego powrocie do pracy po wykorzystaniu ww. urlopów ma prawo do zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy.

W sytuacji, w której matka i ojciec dziecka są pracownikami tego samego pracodawcy oraz zarówno matka, jak i ojciec dziecka korzystają z urlopów związanych z rodzicielstwem, udzielonych na to samo dziecko i z tych urlopów powracają do pracy u tego samego pracodawcy, może on kontynuować zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy za pracownika-ojca dziecka po jego powrocie do pracy z urlopu związanego z rodzicielstwem, gdy nie wykorzystał tego uprawnienia w całości z tytułu powrotu do pracy pracownicy matki-dziecka po zakończonych urlopach związanych z rodzicielstwem udzielonych na to samo dziecko. Zwolnienie takie przysługuje aż do wyczerpania, w wyniku sumowania, 36-miesięcznego okresu zwolnienia.

Pracownica po urlopach związanych z rodzicielstwem powróciła do pracy 20 marca 2017 r. Z dniem 31 maja 2017 r. rozwiązała za porozumieniem stron stosunek pracy. Ojciec dziecka, będący pracownikiem tej samej firmy, korzystał z urlopu wychowawczego na to samo dziecko w okresie od 20 marca do 31 sierpnia 2017 r., a następnie wrócił do pracy.

Pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy:

• za pracownicę w okresie od 1 kwietnia do 31 maja 2017 r. (2 m-ce),
   
• za pracownika w okresie od 1 września 2017 r. do 30 czerwca 2020 r. (34 m-ce).

Okres 36 miesięcy zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy biegnie w każdym okresie po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu, do miesiąca w którym następuje rozpoczęcie urlopu wychowawczego lub jego części, a także - po powrocie z każdej części wykorzystanego urlopu wychowawczego, od pierwszego dnia miesiąca następującego po powrocie do miesiąca rozpoczęcia kolejnej części urlopu wychowawczego, aż do wyczerpania (w wyniku sumowania) 36-miesięcznego okresu zwolnienia z opłacania tych składek.

Pracownica do 15 września 2016 r. przebywała na urlopach związanych z rodzicielstwem (macierzyńskim oraz urlopie rodzicielskim). Od 1 czerwca 2017 r. do 31 maja 2018 r. przebywa na urlopie wychowawczym.

Za tę pracownicę pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy w okresie:

• od 1 października 2016 r. do 31 maja 2017 r. (8 m-cy),
   
• od 1 czerwca 2018 r. do 30 września 2020 r. (28 m-cy).

Jeżeli pracodawca ponownie zatrudnia (po przerwie) pracownika, za którego przed rozwiązaniem poprzedniej umowy o pracę korzystał ze zwolnienia z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy, w związku z jego powrotem z urlopów związanych z rodzicielstwem, to nie przysługuje mu prawo do kontynuowania zwolnienia z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy. Gdyby jednak kolejna umowa o pracę została zawarta bezpośrednio po zakończeniu poprzedniej (bez dnia przerwy w zatrudnieniu), wówczas pracodawca byłby uprawniony do kontynuowania tego zwolnienia (do wyczerpania pełnego okresu 36 miesięcy).

W razie przejęcia pracowników w trybie art. 231 K.p., pracodawca przejmujący nabywa prawo do kontynuowania zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy, za przejętych pracowników, jeżeli poprzedni pracodawca korzystał z takiego zwolnienia.

Uwaga! Powrót pracownika-ojca wychowującego dziecko z urlopu ojcowskiego, o którym mowa w art. 182³ § 1 K.p., nie zwalnia pracodawcy z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy. Jak wyjaśnił ZUS w powołanym wcześniej poradniku: "(...) Urlop ojcowski w świetle Kodeksu pracy jest bowiem urlopem regulowanym odrębnymi przepisami, nie jest więc tożsamy z urlopem macierzyńskim, jakkolwiek pracownikowi ojcu dziecka przysługuje w tym okresie zasiłek macierzyński. (...)".

Omówione powyżej zwolnienie z opłacania składki na Fundusz Pracy nie przysługuje w okresie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim.

Przypominamy, że pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy (art. 182^1e § 1 K.p.). W sytuacji łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą w obniżonym wymiarze, obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy za danego pracownika zostanie wyłączony dopiero po powrocie z urlopu rodzicielskiego. Tym samym od przychodów podlegających oskładkowaniu uzyskiwanych w okresie wykonywania pracy w obniżonym wymiarze obowiązkowa jest składka na Fundusz Pracy.

Pracownica od 2 stycznia do 21 maja 2017 r. przebywa na urlopie macierzyńskim, a od 22 maja do 31 grudnia 2017 r. na urlopie rodzicielskim. Pracownica od 1 października do 31 grudnia 2017 r. łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z pracą u pracodawcy udzielającego tego urlopu w obniżonym wymiarze (na 1/2 etatu). Z tytułu pracy uzyskuje wynagrodzenie w wysokości 2.200 zł miesięcznie. Od tych wypłat pracodawca opłaca składki na Fundusz Pracy.

Pracodawca będzie zwolniony z opłacania składek na ww. Fundusz za tę pracownicę w okresie od 1 stycznia 2018 r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownica zakończy urlop rodzicielski) do 31 grudnia 2020 r.

Jeżeli pracodawcę i pracownika łączy więcej niż jedna umowa o pracę, a pracownik korzysta z urlopów związanych z rodzicielstwem przysługujących z każdej z zawartych umów, to w razie powrotu do pracy z urlopów związanych z rodzicielstwem udzielonych na podstawie poszczególnych umów w różnych terminach, okres zwolnienia należy liczyć od powrotu do pracy z urlopu, który został zakończony jako ostatni.

Zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy obejmuje kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania rocznego ograniczenia, wypłacone lub postawione do dyspozycji pracownika w okresie jego obowiązywania. Bez znaczenia jest przy tym okres za jaki są one należne.

Pracownica, zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, do 5 listopada 2017 r. przebywała na urlopach związanych z rodzicielstwem. Pracodawcy przysługuje zwolnienie z opłacania za nią składek na Fundusz Pracy w okresie od 1 grudnia 2017 r. do 30 listopada 2020 r.

Wariant 1 - wypłaty wynagrodzenia za dany miesiąc są dokonywane w ostatnim dniu roboczym tego miesiąca.

Pracodawca 30 listopada 2017 r. wypłacił pracownicy zasiłek macierzyński oraz wynagrodzenie za pracę za listopad br. Od wynagrodzenia wypłaconego w tym miesiącu pracodawca obowiązany jest opłacić składkę na Fundusz Pracy.

Wariant 2 - wypłaty wynagrodzenia za dany miesiąc są dokonywane 10. dnia następnego miesiąca.

Pracodawca 8 grudnia 2017 r. (10 grudnia wypada w niedzielę) wypłacił pracownicy zasiłek macierzyński oraz wynagrodzenie za pracę za listopad br. Od wynagrodzenia wypłaconego w grudniu 2017 r. (należnego za listopad) pracodawca nie opłaca składki na Fundusz Pracy.