Zasiłek macierzyński w czasie trwania ubezpieczenia

Prawo do zasiłku macierzyńskiego, okresy jego wypłaty oraz zasady ustalania podstawy wymiaru regulują przepisy art. 29-31 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368 z późn. zm.), dalej ustawy zasiłkowej.

Zasiłek macierzyński przysługuje osobie, która urodziła dziecko w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub dobrowolnie) albo w czasie korzystania z urlopu wychowawczego.

O wypłatę zasiłku może ubiegać się również osoba ubezpieczona, która przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia. Zasiłek przysługuje także osobie ubezpieczonej, która przyjęła na wychowanie dziecko (odpowiednio do 7. lub do 10. roku życia) w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

W celu nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego nie jest wymagany okres wyczekiwania (podlegania ubezpieczeniu chorobowemu), zatem prawo do zasiłku przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego w razie urodzenia dziecka (odpowiednio przyjęcia na wychowanie) w okresie urlopu wychowawczego przysługuje, pomimo że urlop ten stanowi przerwę w ubezpieczeniu chorobowym. Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego w takim przypadku przysługuje w pełnym wymiarze określonym przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Przy czym w czasie urlopu wychowawczego nie udziela się żadnego z ww. urlopów (urlop wychowawczy nie ulega przerwaniu) - pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński, który jest wypłacany w okresie udzielonego urlopu wychowawczego. Po zakończeniu urlopu wychowawczego udziela się pozostałej części urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego - do wyczerpania wymiaru określonego w Kodeksie pracy.

Pracownica korzystająca z urlopu wychowawczego, udzielonego jej do 28 lutego 2019 r., urodziła kolejne dziecko 12 października 2018 r. Okres odpowiadający urlopowi macierzyńskiemu oraz urlopowi rodzicielskiemu (52 tyg.) upłynie 10 października 2019 r. Pracownica od dnia porodu do 28 lutego 2019 r. jest uprawniona do zasiłku macierzyńskiego pomimo przebywania na urlopie wychowawczym. Zasiłek macierzyński z tytułu korzystania z urlopu rodzicielskiego będzie jej przysługiwał od 1 marca 2019 r. Okres zasiłku macierzyńskiego wypłacanego w czasie urlopu wychowawczego zostanie wliczony do limitu urlopu określonego przepisami Kodeksu pracy.

Jeżeli jednak urodzenie dziecka (przyjęcie na wychowanie) nastąpi w okresie urlopu bezpłatnego, to zasiłek macierzyński przysługuje dopiero po zakończeniu tego urlopu.

Pracownica urodziła dziecko 5 listopada 2018 r., tj. w czasie urlopu bezpłatnego udzielonego jej na okres od 1 października do 31 grudnia 2018 r. Okres 20 tygodni odpowiadający wymiarowi urlopu macierzyńskiego upływa z dniem 24 marca 2019 r. Pracownica ma prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego za okres od 1 stycznia do 24 marca 2019 r., tj. za okres urlopu macierzyńskiego przypadającego po urlopie bezpłatnym.

Po urlopie macierzyńskim może skorzystać z urlopu rodzicielskiego (od 25 marca do 3 listopada 2019 r.).

Ponadto zasiłek macierzyński przysługuje także za okres urlopu ojcowskiego.

Dodajmy, że ubezpieczony-ojciec dziecka, który korzysta z urlopu macierzyńskiego po rezygnacji z tego urlopu przez matkę dziecka, ma prawo do zasiłku macierzyńskiego, bez względu na to, czy pozostaje w związku małżeńskim z matką dziecka, czy też nie. Istotne jest jednak, aby ojciec w okresie udzielonego urlopu zajmował się wychowywaniem dziecka.

Prawo do części zasiłku macierzyńskiego przysługuje zatem również ojcu dziecka, który nie jest mężem matki, ale wspólnie z nią wychowuje dziecko. Ojciec dziecka nieuczestniczący w jego wychowywaniu (np. pozbawiony władzy rodzicielskiej) nie jest uprawniony do zasiłku macierzyńskiego, nawet jeżeli pozostaje w związku małżeńskim z matką dziecka.