Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego

W przypadku, gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego, określonego w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego (art. 31 ust. 3a ustawy zasiłkowej). Kwota świadczenia rodzicielskiego wynosi 1.000 zł.

Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres:

• urlopu macierzyńskiego albo na warunkach urlopu macierzyńskiego,
   
• urlopu rodzicielskiego.

Pracownica jest zatrudniona na 1/4 etatu. W dniu 10 listopada 2018 r. urodziła dziecko i od tego dnia do 29 marca 2019 r. przebywa na urlopie macierzyńskim, bezpośrednio po którym do 8 listopada 2019 r. wykorzysta urlop rodzicielski.

Pracownicy za cały okres urlopów związanych z rodzicielstwem przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru, która wynosi 453,02 zł (w umowie o pracę ma określone wynagrodzenie w wysokości 525 zł), a stawka dzienna zasiłku 12,08 zł (453,02 zł x 80% : 30). Ponieważ miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego, po pomniejszeniu o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, pracownicy przysługuje podwyższenie zasiłku.

Jeśli oboje rodzice jednocześnie pobierają zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego i miesięczna kwota tego zasiłku pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych przysługująca każdemu z nich jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje odrębnie każdemu z rodziców.

Prawo do podwyższenia zasiłku macierzyńskiego nie przysługuje osobom pobierającym zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu ojcowskiego oraz osobie pobierającej zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego ustala się jako różnicę między kwotą świadczenia rodzicielskiego (1.000 zł) a miesięczną kwotą zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jeśli zasiłek macierzyński jest wypłacany za część miesiąca, to jego podwyższenie ustala się w stosunku do pomniejszonej proporcjonalnie kwoty świadczenia rodzicielskiego. Kwotę świadczenia rodzicielskiego za część miesiąca oblicza się poprzez podzielenie kwoty tego świadczenia przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, za który przysługuje zasiłek macierzyński (wynik podlega zaokrągleniu do 1 grosza według ogólnych zasad), oraz pomnożenie przez liczbę dni, za które przysługuje zasiłek macierzyński. Otrzymaną kwotę zaokrągla się do 10 groszy w górę.

Jeżeli do osoby pobierającej zasiłek macierzyński ma zastosowanie zasada zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej ten podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, to podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego powinno być obliczone z zastosowaniem tej zasady.

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu płatnik składek wypłaca pracownikowi zasiłek chorobowy lub inny zasiłek z ubezpieczeń społecznych oraz zasiłek macierzyński, to dla celów obliczenia kwoty netto zasiłku macierzyńskiego i kwoty podwyższenia tego zasiłku kwota zmniejszająca podatek (w 2018 r. jest to kwota 46,33 zł) powinna być podzielona proporcjonalnie pomiędzy zasiłek chorobowy (lub inny zasiłek z ubezpieczeń społecznych) i zasiłek macierzyński. Proporcję ustala się z uwzględnieniem liczby dni kalendarzowych miesiąca, którego kwota zmniejszająca podatek dotyczy. Zasada ta powinna być także stosowana, jeżeli w tym samym miesiącu ubezpieczony otrzymał za część miesiąca wynagrodzenie za pracę, a za część miesiąca zasiłek macierzyński.

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu oraz że pracownica złożyła pracodawcy PIT-2. Otrzyma ona podwyższenie zasiłku macierzyńskiego:

• za listopad 2018 r. w wysokości 459,65 zł, zgodnie z wyliczeniem:
   
• kwota świadczenia rodzicielskiego za 21 dni: 1.000 zł : 30 dni = 33,33 zł; 33,33 zł x 21 dni = 699,93 zł, po zaokrągleniu 700 zł,
   
• zasiłek macierzyński za 21 dni: 12,08 zł x 21 dni = 253,68 zł,
   
• kwota zmniejszająca podatek ustalona proporcjonalnie do zasiłku macierzyńskiego : (46,33 zł : 30 dni) x 21 dni = 32,43 zł,
   
• zaliczka na podatek dochodowy: 254 zł x 18% - 32,43 zł = 13,29 zł,
   
• zasiłek macierzyński po pomniejszeniu o zaliczkę na podatek dochodowy: 253,68 zł - 13,29 zł = 240,35 zł,
   
• kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego: 700 zł - 240,35 zł = 459,65 zł,
   
• za grudzień 2018 r., w wysokości 646,52 zł, zgodnie z wyliczeniem:
   
• zasiłek macierzyński: 12,08 zł x 31 dni = 374,48 zł,
   
• zaliczka na podatek dochodowy: 374 zł x 18% - 46,33 zł = 20,99 zł, po zaokrągleniu 21 zł,
   
• zasiłek pomniejszony o zaliczkę: 374,48 zł - 21 zł = 353,48 zł,
   
• kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego 1.000 zł - 353,48 zł = 646,52 zł,
   
• na takich samych zasadach pracodawca ustali podwyższenie za kolejne miesiące, do października 2019 r. włącznie,
   
• za listopad 2019 r. w wysokości 175,17 zł, zgodnie z wyliczeniem:
   
• kwota świadczenia rodzicielskiego za 8 dni: 1.000 zł : 30 dni = 33,33 zł; 33,33 zł x 8 dni = 266,64 zł, po zaokrągleniu 266,70 zł,
   
• zasiłek macierzyński za 8 dni: 12,08 zł x 8 dni = 96,64 zł,
   
• kwota zmniejszająca podatek ustalona proporcjonalnie do zasiłku macierzyńskiego: (46,33 zł : 30 dni) x 8 dni = 12,35 zł,
   
• zaliczka na podatek dochodowy: 97 zł x 18% - 12,35 zł = 5,11 zł,
   
• zasiłek macierzyński po pomniejszeniu o zaliczkę na podatek dochodowy: 96,64 zł - 5,11 zł = 91,53 zł,
   
• kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego: 266,70 zł - 91,53 zł = 175,17 zł.

Uwaga! Jeśli zasiłek macierzyński przysługuje z więcej niż jednego tytułu, a łączna kwota zasiłku pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, kwota podwyższenia zasiłku jest obliczana jako różnica między kwotą świadczenia rodzicielskiego a łączną kwotą zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych z wszystkich tytułów.

W sytuacji, gdy w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego ulega zmianie miesięczna kwota tego zasiłku (pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych), to prawo do podwyższenia zasiłku lub kwotę tego podwyższenia ustala się na nowo. W wyniku tego może powstać prawo do podwyższenia (jeśli wcześniej nie przysługiwało) lub nastąpić utrata tego prawa. Może też ulec zmianie kwota przysługującego podwyższenia. Powyższe stosuje się, gdy:

• ubezpieczonemu przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru, a następnie ma prawo do zasiłku w wysokości 60% tej podstawy,
   
• ubezpieczony pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, w związku z czym należny zasiłek macierzyński ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu podjętej pracy,
   
• w związku z różną liczbą dni kalendarzowych miesiąca zmienia się kwota zasiłku macierzyńskiego,
   
• w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego nastąpi zmiana podstawy jego wymiaru, np. w związku z podwyższeniem kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę lub wejściem w drugi rok pracy.

Uwaga! Do wypłaty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego zobowiązany jest płatnik tego zasiłku. Jeśli jednak zasiłek macierzyński jest wypłacany z więcej niż jednego tytułu, a wypłaty zasiłku dokonują płatnicy składek, osoba uprawniona do zasiłku wskazuje płatnika składek zobowiązanego do naliczenia i wypłaty podwyższenia zasiłku.

Jeżeli jednym z płatników zasiłku macierzyńskiego jest ZUS, to naliczenie i wypłata podwyższenia zasiłku macierzyńskiego leży w kompetencjach ZUS (osoba uprawniona do zasiłku nie może dokonać wyboru płatnika).

Wypłata podwyższenia zasiłku macierzyńskiego następuje bez wniosku ubezpieczonego, jednak gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, należy złożyć oświadczenie, czy zasiłek jest wypłacany tylko z jednego, czy z więcej niż jednego tytułu.

Wypłata zasiłku macierzyńskiego z kilku tytułów powoduje, że osoba uprawniona do zasiłku jest zobowiązana do przedkładania płatnikowi wypłacającemu kwotę podwyższenia (odpowiednio płatnikowi składek lub ZUS) zaświadczenia płatnika/płatników zasiłku o okresie wypłaconego zasiłku macierzyńskiego i kwocie tego zasiłku pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zaświadczenie takie powinna składać co miesiąc, celem ustalenia podwyższenia zasiłku macierzyńskiego za każdy miesiąc (kwota podwyższenia będzie wypłacona dopiero po dostarczeniu tego zaświadczenia).