Hałas

Pracodawca jest obowiązany zapewnić ochronę pracowników przed zagrożeniami związanymi z narażeniem na hałas, a w szczególności zapewnić stosowanie:

• procesów technologicznych niepowodujących nadmiernego hałasu,
• maszyn i innych urządzeń technicznych powodujących możliwie najmniejszy hałas, nieprzekraczający dopuszczalnych wartości,
• rozwiązań obniżających poziom hałasu w procesach pracy.

Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku pracy określają właściwe przepisy i Polskie Normy.

Pracodawcy zatrudniający pracowników przy pracach podczas wykonywania których, z przyczyn wynikających z cech miejsca pracy, stosowanych środków lub procesów pracy, mogą wystąpić szkodliwe czynniki fizyczne w środowisku pracy w postaci hałasu lub drgań mechanicznych mają obowiązki związane z zapewnieniem tym pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy. Poniżej prezentujemy definicje podstawowych pojęć związanych z czynnikami fizycznymi:

• drgania mechaniczne - drgania lub wstrząsy przekazywane do organizmu człowieka przez części ciała mające bezpośredni kontakt z drgającym obiektem; jako czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowisku pracy występują w postaci drgań miejscowych albo drgań ogólnych,
• hałas - każdy niepożądany dźwięk, który może być uciążliwy albo szkodliwy dla zdrowia lub zwiększać ryzyko wypadku przy pracy,
• narażenie indywidualne - rzeczywisty poziom narażenia pracownika na hałas lub drgania mechaniczne, po uwzględnieniu tłumienia uzyskanego w wyniku stosowania środków ochrony indywidualnej,
• wartości NDN - dopuszczalne wartości wielkości charakteryzujących hałas lub drgania mechaniczne, określone w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a dla kobiet w ciąży oraz młodocianych odpowiednio w przepisach w sprawie prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet oraz w przepisach w sprawie prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac,
• wartości progów działania - wartości wielkości charakteryzujących hałas i drgania mechaniczne w środowisku pracy (bez uwzględniania skutków stosowania środków ochrony indywidualnej), określone w załączniku do niżej powołanego rozporządzenia z dnia 5 sierpnia 2005 r.

Obowiązki pracodawców, u których występują ww. szkodliwe czynniki fizyczne polegają na:

• dokonywaniu pomiarów wielkości charakteryzujących hałas lub drgania mechaniczne oraz porównywaniu wyników tych pomiarów z wartościami NDN i wartościami progów działania,
• przeprowadzaniu oceny ryzyka zawodowego związanego z narażeniem pracowników na hałas lub drgania mechaniczne,
• dążeniu do wyeliminowania u źródła ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne albo jego ograniczeniu do możliwie najniższego poziomu, uwzględniając dostępne rozwiązania techniczne oraz postęp naukowo-techniczny,
• oznaczeniu znakami bezpieczeństwa miejsca pracy, w których wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy przekraczają wartości NDN oraz wydzieleniu strefy z takimi miejscami i ograniczenie do nich dostępu, jeżeli jest to technicznie wykonalne i ryzyko wynikające z narażenia na hałas uzasadnia takie wydzielenie,
• zapewnieniu pracownikom narażonym na działanie hałasu lub drgań mechanicznych informacji i szkoleń w zakresie odnoszącym się do wyników oceny ryzyka zawodowego.

Narażenie indywidualne pracownika na hałas lub drgania mechaniczne nie może przekroczyć wartości NDN.

Na stanowiskach pracy, na których mimo zastosowania możliwych rozwiązań technicznych i organizacyjnych poziom hałasu przekracza dopuszczalne normy, pracodawca ma obowiązek:

• ustalenia przyczyn przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu oraz opracowania i zastosowania programu działań technicznych i organizacyjnych, mających na celu najskuteczniejsze zmniejszenie narażenia pracowników na hałas,
• zaopatrzenia pracowników w indywidualne ochrony słuchu, dobrane do wielkości charakteryzujących hałas i do cech indywidualnych pracowników oraz ich stosowania,
• ograniczenia czasu ekspozycji na hałas, w tym stosowania przerw w pracy,
• oznakowania stref zagrożonych hałasem, a także, gdy jest to uzasadnione ze względu na stopień zagrożenia oraz możliwe, ograniczenia dostępu do tych stref poprzez ich odgrodzenie.

Środki ochrony indywidualnej słuchu są dobierane w sposób eliminujący ryzyko jego uszkodzenia lub zmniejszający je do najniższego możliwego do osiągnięcia w danych warunkach poziomu.

Regulacje prawne:

• § 78 ogólnych przepisów bhp,
• rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 1286 z późn. zm.),
• rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz. U. nr 157, poz. 1318),
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz. U. poz. 796),
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. nr 200, poz. 2047 z późn. zm.).