Ręczne prace transportowe

Ręczne prace transportowe są to prace polegające na transportowaniu lub podtrzymywaniu przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników, w tym przemieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie.

Powinnością pracodawcy zatrudniającego pracowników przy tego rodzaju pracach jest właściwa organizacja pracy oraz wyposażenie pracowników w niezbędny sprzęt pomocniczy i środki ochrony indywidualnej. Mają one zmniejszyć uciążliwości i zagrożenia związane z wykonywaniem tych czynności. Należy przy tym stosować takie rozwiązania techniczne i organizacyjne, które zmierzają do wyeliminowania ręcznych prac transportowych. Jeśli nie jest to możliwe, pracodawca powinien stosować sprzęt pomocniczy. Są to środki ograniczające zagrożenie oraz ułatwiające wykonywanie pracy takie jak: pasy, liny, łańcuchy, dźwignie, chwytaki, rolki, kleszcze, uchwyty, nosze, kosze, legary, ręczne wciągniki i wciągarki, krążki i wielokrążki linowe, przestawne pochylnie, taczki i wózki. Przed dopuszczeniem do wykonywania ręcznych prac transportowych pracodawca ma obowiązek:

• przeszkolić pracowników w dziedzinie bhp w zakresie prawidłowych sposobów ich wykonywania,
• informować pracowników o wszystkich aspektach bhp i wymaganiach ergonomii, w tym o wynikach oceny ryzyka zawodowego, jak również o środkach bezpieczeństwa zapobiegających urazom (zwłaszcza kręgosłupa),
• informować pracowników o właściwościach przemieszczanego przedmiotu, w szczególności: o masie i położeniu jego środka ciężkości.

Stosowane metody pracy powinny zapewnić ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego, w tym zapewnienie odpowiednich przerw w pracy na odpoczynek, wyeliminowanie nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego pracownika związanego z rytmem pracy wymuszonym procesem pracy, ograniczenie do minimum odległości ręcznego przemieszczania przedmiotów.

Masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:

• dla kobiet - 12 kg przy pracy stałej oraz 20 kg przy pracy dorywczej,
• dla mężczyzn - 30 kg przy pracy stałej oraz 50 kg przy pracy dorywczej.

Masa przedmiotów podnoszonych przez jednego pracownika na wysokość powyżej obręczy barkowej nie może przekraczać:

• dla kobiet - 8 kg przy pracy stałej oraz 14 kg przy pracy dorywczej,
• dla mężczyzn - 21 kg przy pracy stałej oraz 35 kg przy pracy dorywczej.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika na odległość przekraczającą 25 metrów, masa przenoszonych przedmiotów nie może przekraczać:

• dla kobiet - 12 kg,
• dla mężczyzn - 30 kg.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia nie przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać:

• dla kobiet - 12 kg,
• dla mężczyzn - 30 kg.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać:

• dla kobiet - 8 kg przy pracy stałej oraz 12 kg przy pracy dorywczej,
• dla mężczyzn - 20 kg przy pracy stałej oraz 30 kg przy pracy dorywczej.

Ograniczenia związane z ręcznym dźwiganiem oraz przemieszczaniem przedmiotów zostały przewidziane również dla:

• młodocianych (patrz rozporządzenie w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym) oraz
• kobiet w ciąży oraz karmiących dziecko piersią (patrz rozporządzenie w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią).

Regulacje prawne:

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1139),
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. z 2016 r. poz. 1509),
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz. U. z 2017 r. poz. 796).