Ulgi w składce zdrowotnej emeryta/rencisty prowadzącego firmę

Zasadniczo posiadanie tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego wiąże się z obowiązkiem opłacania składki zdrowotnej. Niektóre osoby prowadzące pozarolniczą działalność mogą być jednak zwolnione z obowiązku opłacania za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Prawo takie ma przedsiębiorca posiadający ustalone prawo do emerytury lub renty bądź zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, a także pobierający zasiłek macierzyński w odpowiedniej wysokości. Uprawnionym do tej preferencji od 1 stycznia 2022 r. może też być przedsiębiorca, który jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

Zwolnienie dla emeryta lub rencisty

Składka zdrowotna nie jest opłacana z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności przez osobę, której świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. - 3.010 zł), w przypadku gdy osoba ta:

• uzyskuje dodatkowe przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury, czyli obecnie kwoty 669,22 zł (tj. 50% z 1.338,44 zł, bowiem tyle wynosi od 1 marca 2022 r. najniższa emerytura) lub
• opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Powyższe wynika z art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej.

Przedsiębiorca z niskim zasiłkiem macierzyńskim

Do grona osób zwolnionych z opłacania składki zdrowotnej z racji prowadzonej pozarolniczej działalności zalicza się osoby prowadzące taką działalność oraz osoby z nimi współpracujące, pobierające zasiłek macierzyński (niezależnie od tego, z jakiego tytułu pobierają ten zasiłek) w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego, czyli kwoty 1.000 zł. Takie osoby są zwolnione z obowiązku opłacania składki zdrowotnej (za siebie z racji prowadzonej firmy lub za osobę współpracującą) w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego. Stanowi o tym art. 82 ust. 9a ustawy zdrowotnej.

Ulga dla niepełnosprawnych

Osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności nie opłaca składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności w przypadku, gdy:

• uzyskuje przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (obecnie kwoty 669,22 zł) lub
• opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Z kolei jeśli osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności uzyskuje przychód jedynie z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności, opłaca składkę zdrowotną z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na pdof. Składkę zdrowotną w wysokości obniżonej do wysokości należnej zaliczki na pdof osoba prowadząca pozarolniczą działalność może opłacać tylko w przypadku, gdy:

• została zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności,
• uzyskuje przychód jedynie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Ulgi tej nie stosuje się do osób, które opłacają podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej. Określa to art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej.

Przedsiębiorca na etacie

Od 1 stycznia 2022 r. weszły w życie przepisy Polskiego Ładu, które m.in. wprowadziły dla niektórych przedsiębiorców nowe zwolnienie z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Do art. 82 ustawy zdrowotnej został z dniem 1 stycznia 2022 r. dodany ust. 9b. Zgodnie z nim składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osobę, o której mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy zdrowotnej (tj. pracownika), której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu jest nie wyższa niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w dniu 1 stycznia danego roku, od tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) tej ustawy (tj. z prowadzonej pozarolniczej działalności), lub tytułu, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1a (tj. działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę korzystającego z ulgi na start) w przypadku, gdy osoba ta:

• uzyskuje dodatkowe przychody z działalności w wysokości nie wyższej niż 50% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku oraz
• opłaca od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (...).

Oznacza to, że pracownik, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia (czyli w 2022 r. jest nie wyższa niż 3.010 zł), prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność jest zwolniony - jako przedsiębiorca - z opłacania za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli:

• uzyskuje z prowadzonej pozarolniczej działalności przychód w wysokości nie wyższej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2022 r. nie wyższy niż 1.505 zł oraz
• opłaca z prowadzonej działalności podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.