Zatrudnianie bezrobotnych z Ukrainy

W związku z trwającym w Ukrainie konfliktem zbrojnym wielu uchodźców z tego państwa przybyło na terytorium Polski. Z tego względu ustawodawca polski uregulował ich status w przepisach ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (...). Na ich mocy osoby te uzyskały możliwość rejestracji w urzędzie pracy jako bezrobotne bądź poszukujące pracy. Jaki ma to wpływ na ich sytuację na rynku pracy? Jakie korzyści to daje potencjalnym pracodawcom?

Rejestracja w urzędzie pracy

Obywatel Ukrainy, który korzysta ze specjalnych uprawnień od 24 lutego 2022 r., oraz każdy obywatel Ukrainy, który aktualnie przebywa legalnie w Polsce, może zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotny lub poszukujący pracy na takich samych zasadach jak obywatel RP. Co istotne, rejestracji dokonać mogą również osoby starsze, tzn. kobiety powyżej 60. roku życia i mężczyźni powyżej 65. roku życia.

Rejestracja osób jest prowadzona w oparciu o przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 667). Zgodnie z § 8 ust. 5 tego rozporządzenia w szczególnie uzasadnionych przypadkach starosta, mając na uwadze obiektywne okoliczności lub przeszkody uniemożliwiające przedłożenie kompletu dokumentów oraz przekazanie wymaganych danych, może wyrazić zgodę na rejestrację jako bezrobotnego albo poszukującego pracy osobę nieposiadającą kompletu dokumentów lub która nie przekazała wymaganych danych. Zatem bez żadnych przeszkód powiatowe urzędy pracy rejestrują obywateli ukraińskich nieposiadających kompletu dokumentów jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy. Osoby te jednak muszą wylegitymować się i potwierdzić swoją tożsamość.

Obywatele Ukrainy, którzy zarejestrują się w urzędzie pracy jako osoby bezrobotne, oprócz możliwości skorzystania z usług pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego mogą skorzystać z instrumentów finansowanych ze środków publicznych.

Poradnictwo zawodowe polega na udzielaniu pomocy przez pracownika urzędu pracy w rozwiązywaniu problemów zawodowych osób zgłaszających się po taką pomoc do urzędu. Pomoc może być świadczona w formie indywidualnego kontaktu pracownika urzędu z osobą potrzebującą pomocy lub za pośrednictwem łącza telefonicznego albo internetowego.

W ramach poradnictwa zawodowego można uzyskać pomoc m.in. w zakresie:

• wyboru lub zmiany zawodu,
• zaplanowania kariery zawodowej,
• uzupełnienia kwalifikacji zawodowych,
• określenia swoich kompetencji i zainteresowań,
• zaplanowania rozwoju zawodowego.

Co ważne, wszystkie te usługi są świadczone bezpłatnie.

Poza tym osoby te mogą w szczególności skorzystać ze szkoleń, staży, prac interwencyjnych, robót publicznych, refundacji kosztów opieki nad dziećmi.

Obywatele Ukrainy zarejestrowani jako osoby bezrobotne mogą też ubiegać się o pieniądze na podjęcie działalności gospodarczej. W myśl bowiem regulacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (...) obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny na podstawie tej ustawy lub ustawy o cudzoziemcach, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Uprawnienie to przysługuje pod warunkiem uzyskania przez obywatela Ukrainy numeru PESEL.

Jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności, mogą być przyznane w wysokości nie wyższej niż 6-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Obecnie jest to kwota 40.400,94 zł. Szczegółowe warunki, jakie muszą spełnić ubiegający się o dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej, zawiera rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 243).

Korzyści dla zatrudniających

Przedsiębiorca, który zdecyduje się na zatrudnienie obywatela Ukrainy, jest uprawniony w szczególności do wnioskowania o wsparcie przyznawane przez urząd pracy m.in. w postaci refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy. Jest to pomoc finansowa udzielana przez powiatowy urząd pracy w związku z wyposażeniem lub doposażeniem stanowiska pracy i zatrudnieniem na tym stanowisku skierowanego bezrobotnego lub skierowanego niepozostającego w zatrudnieniu lub niewykonującego innej pracy zarobkowej opiekuna osoby niepełnosprawnej przez okres 24 miesięcy.

Z uwagi na konieczność zatrudniania takiej osoby przez okres dwóch lat pracodawca powinien zatrudnić ją poprzez zarejestrowanie oświadczenia o powierzeniu pracy, bowiem na mocy przepisów ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa pobyt obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski w terminie od 24 lutego 2022 r., jest uznany za legalny przez 18 miesięcy.

Refundacja jest dokonywana na podstawie umowy zawieranej ze starostą (działającym w jego imieniu dyrektorem powiatowego urzędu pracy).