Świadczenia krótkoterminowe w związku z niezdolnością do pracy

Niezdolność do pracy z powodu choroby uprawnia pracownika do skorzystania ze stosownego świadczenia chorobowego.

Świadczenia krótkoterminowe

Pracownik, jako osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu, w razie zaistnienia określonego ryzyka może skorzystać ze świadczenia chorobowego, tj. z wynagrodzenia chorobowego i/lub zasiłku chorobowego oraz ewentualnie - przy przedłużającej się niezdolności do pracy - świadczenia rehabilitacyjnego.

Zasady przyznawania tych świadczeń i ich wysokość mogą być korzystniejsze, jeśli niezdolność do pracy pracownika powstała w wyniku wypadku (patrz tabela). Przy czym chodzi tu wyłącznie o wypadek przy pracy albo w drodze do lub z pracy (patrz ramka), w rozumieniu odpowiednio:

• art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2189), zwanej ustawą wypadkową, albo
• art. 57b ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną.

Gdy natomiast dochodzi do tzw. zwykłego wypadku, który może mieć miejsce przykładowo w domu, na ulicy, w czasie weekendu, podczas urlopu wypoczynkowego, wówczas pracownik może skorzystać ze świadczeń chorobowych na ogólnych zasadach określonych w art. 92 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.) i ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową.

Podsumowując, jeśli przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek, któremu uległ pracownik, świadczenie może być przyznane na dogodniejszych warunkach, w tym w wysokości 100%, ale tylko wówczas, gdy wypadek ten ma związek z wykonywaniem pracy albo z dotarciem do lub z miejsca świadczenia pracy (patrz tabela).

Zdarzenie musi być uznane za wypadek

Dla celów ustalania prawa do świadczeń i ich wypłaty fakt uznania danego zdarzenia (będącego przyczyną niezdolności do pracy) za wypadek przy pracy albo w drodze do lub z pracy powinien być potwierdzony odpowiednio w:

• protokole ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, o którym mowa w wydanym w tej sprawie rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1071), na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. z 2009 r. nr 105, poz. 870) lub
• karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy, której wzór i sposób sporządzania zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (Dz. U. z 2013 r. poz. 924).

Wyłączenie prawa do świadczeń

Ustawodawca zastrzegł, iż ubezpieczony nie ma prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku, gdy:

• wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, albo
• ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

Stanowi o tym art. 21 ustawy wypadkowej.

W takiej sytuacji ubezpieczony może korzystać z wynagrodzenia chorobowego i/lub zasiłku chorobowego oraz świadczenia rehabilitacyjnego na ogólnych zasadach przewidzianych w K.p. i ustawie zasiłkowej.

Świadczenia nie zawsze bezpośrednio po wypadku

Świadczenie chorobowe na korzystniejszych zasadach przewidzianych dla ubezpieczonych niezdolnych do pracy w wyniku wypadku przy pracy albo w drodze do lub z pracy przysługuje nie tylko za okres niezdolności do pracy przypadający bezpośrednio po wypadku. Może być ono należne również w sytuacji, gdy niezdolność do pracy, będąca konsekwencją stwierdzonego wcześniej wypadku przy pracy albo w drodze do lub z pracy, wystąpiła później (po przerwie, zdarza się że nawet kilkuletniej). Wówczas jednak związek tej niezdolności do pracy z danym wypadkiem musi być potwierdzony stosownym zaświadczenie lekarskim wystawionym na zwykłym druku.

Ponadto w razie gdy przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy albo w drodze do lub z pracy, a ubezpieczony podlega ubezpieczeniu wypadkowemu/chorobowemu z więcej niż jednego tytułu, świadczenia na korzystniejszych zasadach związanych z danym zdarzeniem przysługują z każdego z tych tytułów.