Placówki feryjne

Nauczyciele zatrudnieni w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, mają prawo do urlopu w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania (art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela). Nauczyciel zatrudniony w placówce feryjnej nabywa prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie szkolne, a prawo do drugiego i dalszych urlopów - w każdym następnym roku kalendarzowym (art. 65 Karty Nauczyciela).

Nauczyciel został przyjęty do pracy od 1 września 2022 r. Umowę o pracę zawarto na dwa lata. W okręgu jego zatrudnienia ferie zimowe przypadały od 23 stycznia do 5 lutego 2023 r. Nauczyciel nabył prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie i skorzystał z niego w ich okresie.

Uwaga! Niezależnie od rodzaju placówki, dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczycielowi, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Zatem ww. osoby mogą wykorzystywać urlop w ciągu całego roku, nawet jeśli pracują w placówkach feryjnych. W literaturze przedmiotu podkreśla się, iż dzięki temu możliwa jest lepsza organizacja szkoły.

Uprawnienie do urlopu w pełnym wymiarze nabywa nauczyciel zatrudniony przez cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym.

Karta Nauczyciela nie wskazuje sposobu ustalenia proporcjonalnego urlopu. W praktyce stosuje się przez analogię art. 66 ust. 2 Karty Nauczyciela ograniczający do 8 tygodni wymiar ekwiwalentu za niewykorzystany przez nauczyciela urlop. Z uchwały Sądu Najwyższego z 10 maja 2006 r. (sygn. akt III PZP 3/06, Biul.SN 2006/5/28) wynika, że: "Nauczyciel ma prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu pracy w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, także wtedy, gdy w zatrudniającej go szkole są przewidziane ferie (...).". W tej sytuacji za każdy miesiąc pracy nauczycielowi, który pracował krócej niż 10 miesięcy przysługuje 5,6 dnia urlopu, zgodnie z wyliczeniem: (8 tyg. x 7 dni) : 10 m-cy = 5,6 dnia.

Nauczyciel był zatrudniony w szkole na zastępstwo od 1 stycznia do 30 kwietnia 2023 r. Za ten okres nabył prawo do 23 dni urlopu (4 m-ce pracy x 5,6 dnia urlopu = 22,4 dnia, po zaokrągleniu 23 dni). Ponieważ tylko część urlopu wykorzystał w naturze (w okresie ferii zimowych), za różnicę szkoła wypłaciła mu ekwiwalent.

Na wymiar urlopu oraz czas korzystania z urlopu przez nauczyciela ma wpływ organizacja roku szkolnego. Z kolei organizację roku szkolnego określają przepisy powołanego wcześniej rozporządzenia w sprawie organizacji roku szkolnego, które na mocy art. 363 ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 z późn. zm.) zachowują moc do czasu zakończenia kształcenia w formach sprzed reformy oświaty. Wynika z nich, że zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w szkołach rozpoczynają się w pierwszym powszednim dniu września, a kończą (z wyjątkiem klas/semestrów programowo najwyższych) w najbliższy piątek po dniu 20 czerwca danego roku. Jeżeli pierwszy dzień września wypada w piątek lub w sobotę, zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w najbliższy poniedziałek po dniu 1 września. W myśl przepisu § 3 rozporządzenia w sprawie organizacji roku szkolnego, w szkołach:

• ferie zimowe trwają dwa tygodnie w okresie od połowy stycznia do końca lutego, przy czym szczegółowe terminy rozpoczęcia i zakończenia tych ferii na obszarze poszczególnych województw ogłasza - po zasięgnięciu opinii wojewodów i kuratorów oświaty - minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, nie później niż do końca czerwca każdego roku poprzedzającego o dwa lata rok, w którym będą trwały ferie zimowe,
• ferie letnie (wakacje) rozpoczynają się w dniu następującym po dniu zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych i kończą się z dniem 31 sierpnia.

Przepisy o organizacji roku szkolnego przewidują ponadto dwie przerwy świąteczne w roku, związane ze świętami Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy. Wspomniane przerwy nie są jednak okresami urlopu nauczycieli, a jedynie dniami wolnymi od zajęć dydaktycznych w szkołach.

Uwaga! Do urlopów nauczycieli placówek feryjnych generalnie nie stosuje się przepisów prawa urlopowego zawartych w Kodeksie pracy (z wyjątkiem przepisów o zaokrąglaniu nieprzepracowanych w całości miesięcy i wynikających z wyliczeń dni urlopu - art. 155^2a i 155³ K.p.). Oznacza to, że:

• wymiar urlopu jest niezależny od wymiaru etatu danego nauczyciela,
• nauczycielom nie przysługuje urlop na żądanie,
• wszyscy nauczyciele danej szkoły wykorzystują urlop w tym samym terminie, a nie w terminie określonym planem urlopów bądź uzgodnionym z pracodawcą.

W szkole są zatrudnieni nauczyciele na cały i część etatu w ramach umów na czas nieokreślony. Wszyscy wymienieni mają prawo do urlopów na tych samych zasadach - w obowiązującym wymiarze godzin przez okres ferii zimowych i letnich.

Dyrektor szkoły może zobowiązać nauczyciela do wykonywania w czasie ferii (czyli w okresie korzystania z urlopu) następujących czynności:

• przeprowadzania egzaminów,
• związanych z zakończeniem roku szkolnego i przygotowaniem nowego roku szkolnego,
• opracowywania szkolnego zestawu programów oraz uczestniczenia w doskonaleniu zawodowym w określonej formie.

Wymienione obowiązki nie mogą łącznie zająć nauczycielowi więcej niż 7 dni w ciągu całego roku szkolnego.

W ramach omówionego wymiaru urlopu wypoczynkowego, nauczyciel ma prawo do nieprzerwanego co najmniej czterotygodniowego urlopu wypoczynkowego (art. 64 ust. 1 i 4 Karty Nauczyciela).