DODATKOWE URLOPY WYPOCZYNKOWE
Niektórzy pracownicy są uprawnieni na podstawie różnych tytułów prawnych do urlopów dodatkowych albo do urlopów w zwiększonym wymiarze m.in. z powodu stanu ich zdrowia (np. niepełnosprawni, inwalidzi wojenni), czy uprzedniej działalności (np. weterani, kombatanci, ofiary represji). Dodatkowe urlopy wypoczynkowe przewidują także przepisy obejmujące określone grupy zawodowe lub pracowników danego podmiotu, w tym np.:
- pracowników socjalnych (ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - Dz. U. z 2021 r. poz. 2268 z późn. zm.),
- prokuratorów (ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze - Dz. U. z 2022 r. poz. 1247 z późn. zm.),
- pracowników NIK (ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli - Dz. U. z 2022 r. poz. 623),
- urzędników służby cywilnej (ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej - Dz. U. z 2022 r. poz. 1691),
- pracowników Państwowej Inspekcji Pracy (ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy - Dz. U. z 2022 r. poz. 1614, dalej ustawa o PIP),
a także żołnierzy, strażaków, policjantów, funkcjonariuszy służby więziennej czy nauczycieli i nauczycieli akademickich.
Ogół pracowników posiadających prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w związku ze szczególnym statusem przedstawia tabela zamieszczona poniżej.
| Tytuł | Prawo, wymiar, zasady udzielania | Podstawa prawna | ||||||||||||||||||
| Osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym | Pracownikowi z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, chyba że jest on niższy niż 10 dni roboczych; wówczas zamiast niego przysługuje urlop z tytułu niepełnosprawności. Pracownik nabywa prawo do pierwszego dodatkowego urlopu po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia go do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności. Przez dzień zaliczenia do stopnia niepełnosprawności należy rozumieć dzień posiedzenia zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Uprawnienie do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego pracownik nabywa w pełnym wymiarze 10 dni z dołu. Natomiast urlop kolejny z góry, każdego pierwszego dnia roku albo pierwszego dnia zatrudnienia w danym roku kalendarzowym. Kolejny urlop stosownie do okresu pracy podlega proporcjonalnemu obniżaniu jak "zwykły" urlop wypoczynkowy. |
Art. 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100 z późn. zm.). | ||||||||||||||||||
| Pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy | Inspektorowi pracy zatrudnionemu na stanowisku określonym w art. 38 ust. 2 ustawy o PIP przez okres nie krótszy niż 10 lat przysługuje prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Wymiar tego urlopu zależy od posiadanego stażu pracy w Państwowej Inspekcji Pracy na stanowisku związanym z wykonywaniem kontroli i wynosi:
|
Art. 52a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1614). | ||||||||||||||||||
| Kombatanci i osoby będące ofiarami represji wojennych | Pozostającym w zatrudnieniu kombatantom oraz osobom, których działalność jest uznana za równorzędną z działalnością kombatancką, a także osobom, które podlegały represjom wojennym i okresu powojennego zwiększa się przysługujący im urlop wypoczynkowy o 10 dni roboczych. Zwiększenie to nie przysługuje, jeżeli osoby te korzystają z urlopu w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych w ciągu roku. Dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnień jest zaświadczenie wydane przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. | Art. 10 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2039). | ||||||||||||||||||
| Inwalidzi wojenni | Inwalidzie wojennemu pozostającemu w zatrudnieniu zwiększa się przysługujący mu urlop wypoczynkowy o 10 dni roboczych. Zwiększenie to nie przysługuje jednak inwalidzie wojennemu korzystającemu z urlopu w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych w ciągu roku. | Art. 19 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2022 r. poz. 2287 z późn. zm.). | ||||||||||||||||||
| Weterani | Weteranowi oraz weteranowi poszkodowanemu, pozostającym w stosunku pracy, przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Wymiar urlopu dla weterana oraz weterana poszkodowanego zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Dodatkowy urlop wypoczynkowy nie przysługuje weteranowi oraz weteranowi poszkodowanemu uprawnionym do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni na podstawie odrębnych ustaw. Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu powstaje z dniem, w którym decyzja administracyjna o przyznaniu statusu weterana lub weterana poszkodowanego stała się ostateczna, przy czym realizacja tego prawa może nastąpić nie wcześniej niż z dniem przedstawienia pracodawcy tej decyzji. Dodatkowy urlop wykorzystuje się w całości w roku kalendarzowym, w którym weteran oraz weteran poszkodowany pozostający w stosunku pracy mają do niego prawo, w terminie uzgodnionym z pracodawcą. Za niewykorzystany urlop nie przysługuje ekwiwalent pieniężny. Do ww. urlopu stosuje się odpowiednio przepisy art. 1542, art. 172 oraz art. 1721 K.p. Weteranowi i weteranowi poszkodowanemu odrębnie ustala się pulę urlopu kodeksowego i dodatkowego. Wynika to pośrednio ze stanowiska resortu pracy oraz Państwowej Inspekcji Pracy (por. stanowisko resortu z 25 maja 2017 r., znak BON-I.52313.51.2017.AK oraz GIP z 10 kwietnia 2015 r., znak GNP-364-023-28-1/15). Co prawda odnosiły się one do urlopu osoby niepełnosprawnej, jednak tak jak w omawianym przypadku, chodzi o urlop o charakterze dodatkowym. Wobec tak kompleksowego uregulowania urlopu weterana, za dyskusyjne uznaje się stosowanie pozostałych zasad kodeksowych, m.in. o proporcji urlopu do okresu pracy w danym roku kalendarzowym (art. 1551 K.p.), czy o zmniejszaniu jego puli po co najmniej miesięcznej nieobecności w pracy, np. z powodu urlopu bezpłatnego (art. 1552 K.p.). Przy czym część autorów rekomenduje stosowanie wszelkich zasad kodeksowych, powołując się na art. 5 K.p., w myśl którego, jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami. Ustawa o weteranach wymienia jednak, które normy stosuje się w zakresie omawianego urlopu. Dlatego pozostałych regulacji Kodeksu pracy wobec urlopu dodatkowego weterana nie stosuje się. Potwierdziło to Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w odpowiedzi na pytanie naszego Wydawnictwa nadesłanej 14 marca 2022 r., argumentując, że art. 35 ustawy o weteranach: "(...) nie przewiduje stosowania do dodatkowego urlopu wypoczynkowego weterana przepisów art. 1551 oraz art. 1552 Kodeksu pracy. (...)". |
Art. 35 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2205). |
| Przykład |
Zatrudniony od kilku lat na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy pracownik, przedłożył orzeczenie o zaliczeniu go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na okres 3 lat. Przez dzień zaliczenia do stopnia niepełnosprawności należy rozumieć dzień posiedzenia zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, co w tym przypadku miało miejsce 20 marca 2023 r.
Uprawnienie do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze 10 dni pracownik nabędzie po przepracowaniu roku po wymienionym dniu, czyli 21 marca 2024 r. W dniu 1 stycznia 2025 r. uzyska natomiast prawo do urlopu tzw. kolejnego dodatkowego, także w wymiarze 10 dni.
W literaturze przedmiotu nie ma zgody co do tego jak obliczać dodatkowy urlop w razie zatrudnienia na ułamek etatu. Część autorów, w tym GIP (pismo z 10 kwietnia 2015 r., znak GNP-364-023-28-1/15), jest zdania, że urlop proporcjonalny należy ustalać osobno dla urlopu kodeksowego oraz dodatkowego. Zdaniem pozostałych ekspertów proporcję należy ustalić od sumy obydwu urlopów.
| Przykład |
Pracownik niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym, zatrudniony na 3/4 etatu korzysta z prawa do dodatkowego urlopu. GIP prezentuje stanowisko, że przysługuje mu 28 dni urlopu (3/4 etatu x 26 dni = 19,5 dnia, a po zaokrągleniu 20 dni; 3/4 etatu x 10 dni = 7,5 dnia, po zaokrągleniu 8 dni; 20 dni + 8 dni = 28 dni). Według drugiego stanowiska za cały rok pracy pracownikowi przysługuje 27 dni urlopu [3/4 etatu x (26 dni + 10 dni)].
Uprawnienia nabyte nie podlegają redukcji nawet na wypadek poprawy stanu zdrowia i utraty stopnia niepełnosprawności uprawniającego do dodatkowego urlopu w trakcie danego roku.
| Przykład |
Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze, od kilku lat legitymujący się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, w dniu 1 stycznia br. kolejny raz nabył prawo do 10 dni dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Następnie w marcu 2023 r., w drodze rozpatrzenia kolejnego wniosku, przyznano mu lekki stopień niepełnosprawności. Z urlopu dodatkowego w 2023 r. pracownik jeszcze nie korzystał.
Prawo do urlopu dodatkowego pracownik nabył w dniu 1 stycznia br. i należy go pracownikowi w tym roku udzielić. W przyszłym roku nie nabędzie prawa do urlopu z tytułu niepełnosprawności, bowiem utracił status osoby niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym.
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.UrlopyPracownicze.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
20.11.2024 (środa)
16.12.2024 (poniedziałek)
DRUKI
Darmowe druki aktywne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE - Prawo pracy
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM - Prawo pracy
Forum aktywnych księgowych i kadrowców
| ||||||||||||
|
||||||||||||