Rozróżnienie pojęć
Podział na premie i nagrody nie ma podstaw prawnych, lecz jest wynikiem dorobku doktryny, orzecznictwa i praktyki. Mimo jego wieloletniego stosowania, wciąż budzi wątpliwości interpretacyjne. Ich źródła stanowią:
- brak jakichkolwiek regulacji kodeksowych dotyczących premii i tylko jeden przepis odnośnie nagród,
- fakultatywność obu elementów płacowych czasami rozumiana błędnie jako pełna swoboda w ich przyznawaniu, podczas gdy faktycznie sprowadza się ona do pozostawania w gestii pracodawcy decyzji o wprowadzeniu/niewprowadzeniu premii lub nagrody do systemu wynagradzania,
- sposób przyznawania - sformalizowany przy premiach, lakoniczny przy nagrodach,
- stosowanie dwóch rodzajów premii, tj. regulaminowych i uznaniowych, przy czym te ostatnie są zasadniczo utożsamiane z nagrodami,
- klasyfikacja premii i nagród pod względem ich charakteru, tj. roszczeniowości lub uznaniowości,
- możliwość dochodzenia przyznania i wypłaty, będąca efektem charakteru premii i nagrody.
Uwaga! Premia roczna jest świadczeniem nadzwyczajnym, przyznawanym określonej grupie zatrudnionych, którzy dla pracodawcy stanowią priorytet w realizacji przyjętych założeń finansowych, kierunku oraz kształtu prowadzenia przedsiębiorstwa. Prawo do tej gratyfikacji powstaje po wykonaniu przez pracownika określonych warunków wskazanych w przepisach wewnątrzzakładowych pracodawcy (por. wyrok SA w Poznaniu z 8 sierpnia 2018 r., sygn. akt III APa 7/18).
Nagroda roczna jest również świadczeniem wyjątkowym, tyle że przyznawanym za ponadprzeciętne wykonywanie obowiązków służbowych (nie za "normalnie" świadczoną pracę) oraz za wykraczanie poza zwykłe obowiązki wynikające ze stosunku pracy (por. wyrok SN z 10 marca 2021 r., sygn. akt II PSKP 15/21 oraz uzasadnienie uchwały SN z 27 marca 2007 r., sygn. akt II PZP 3/07, OSNP 2007/17-18/243). Jej przydzielenie zależy jednak wyłącznie od uznania pracodawcy.
Premie i nagrody roczne łączy fakultatywność oraz okres, za który są lub mogą być przyznane. Pozostałe cechy je dzielą (patrz tabela 1). Linia podziału między obydwoma świadczeniami nie opiera się na różnicach semantycznych, lecz jakościowych (por. wyrok SA we Wrocławiu z 4 kwietnia 2017 r., sygn. akt III APa 3/17 i wyrok SN z 12 kwietnia 2016 r., sygn. akt II PK 70/15).
Tabela 1. Porównanie premii i nagród rocznych
| Kryterium porównawcze | Premia roczna | Nagroda roczna |
| Definicja | Ze względu na brak legalnej definicji, przyjmuje się, że premia jest nieobowiązkowym składnikiem wynagrodzenia, przyznawanym w razie spełnienia przez pracownika obiektywnych, konkretnych i sprawdzalnych kryteriów, określonych w płacowych przepisach wewnątrzzakładowych pracodawcy. | Według art. 105 K.p. nagrodę (w tym roczną) może otrzymać pracownik, który szczególnie przyczynia się do wykonywania zadań zakładu poprzez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości. Jest to więc inne świadczenie związane ze stosunkiem pracy, całkowicie uzależnione od swobodnego uznania pracodawcy, przyznawane za szczególne osiągnięcia pracownika. |
| Podstawa wprowadzenia | Dobrowolna decyzja pracodawcy (fakultatywność). | Dobrowolna decyzja pracodawcy (fakultatywność). |
| Podstawa przyznania | Spełnienie skonkretyzowanych, zobiektywizowanych i podlegających weryfikacji przesłanek wskazanych w przepisach wewnątrzzakładowych pracodawcy (układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania, regulamin premiowania). | Według uznania pracodawcy. |
| Wysokość | Ustalona zgodnie z płacowymi przepisami wewnątrzzakładowymi pracodawcy. | Wskazana swobodnie przez pracodawcę. |
| Charakter | Roszczeniowy (wyjątki - patrz pkt 3 dodatku). |
Uznaniowy (wyjątki - patrz pkt 3 dodatku). |
| Możliwość dochodzenia | Tak (wyjątki - patrz pkt 3 dodatku). |
Nie (wyjątki - patrz pkt 3 dodatku). |
Reguły dotyczące premii rocznej wypracowane na gruncie stosunków pracowniczych należy na zasadzie analogii odnosić do stosunków cywilnoprawnych powstałych w wyniku zawarcia kontraktów menedżerskich (por. wyrok SO w Płocku z 25 września 2019 r., sygn. akt I C 2597/18). Założenie spójności systemu prawa nakazuje i pozwala bowiem na jednolite stosowanie i rozumienie pojęć w różnych gałęziach i dziedzinach prawa.
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.RozliczenieWynagrodzenia.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
20.11.2024 (środa)
16.12.2024 (poniedziałek)
DRUKI
Darmowe druki aktywne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE - Prawo pracy
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM - Prawo pracy
Forum aktywnych księgowych i kadrowców
| ||||||||||||
|
||||||||||||