Wykonywanie kilku umów zlecenia

Na mocy art. 9 ust. 2 i 2c ustawy o sus, osoba wykonująca umowę zlecenia, z tytułu której uzyskuje w danym miesiącu wynagrodzenie podlegające oskładkowaniu na poziomie co najmniej minimalnej płacy, spełniająca warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z innych umów zlecenia, podlega obowiązkowo przedmiotowym ubezpieczeniom tylko z pierwszej umowy. Jeżeli jednak z tej umowy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest niższa od minimalnego wynagrodzenia, to także z pozostałych umów zlecenia przedmiotowe ubezpieczenia są obowiązkowe. Dopiero, gdy łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie tych umów w danym miesiącu osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia, z kolejnych umów zlecenia nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych. W 2023 r. kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca wynosiła 3.490 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia wynosi 3.600 zł.

Jak wynika z wyjaśnień ZUS zawartych w poradniku pt. "Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz ustalania podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych", dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl, w celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z kilku umów zlecenia, ustalania łącznej podstawy wymiaru składek należy dokonywać:

• dla każdego miesiąca odrębnie,
• nie uwzględnia się kwoty podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wykazanej za miesiąc po ustaniu danego tytułu ubezpieczenia, tj. za miesiąc, w którym ubezpieczony nie podlegał już ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ani jeden dzień (wykazanej w raporcie ZUS RCA za ten miesiąc z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 X X),
• według kolejności powstawania tytułów.

Ubezpieczony może zmienić tytuł obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, jednak wybór ten nie może naruszać wyżej wskazanych zasad. Ubezpieczony może także dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z pozostałych, wszystkich lub wybranych umów.

Z każdej umowy zlecenia obowiązkowa jest składka zdrowotna. Zgodnie bowiem z art. 82 ust. 2 ustawy zdrowotnej, w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ustawy zdrowotnej ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie.

W firmie od 1 czerwca do 30 września 2023 r. umowę zlecenia wykonuje osoba, która z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Z umowy zlecenia uzyskuje ona miesięczne wynagrodzenie w wysokości 3.600 zł (wypłacane w ostatnim dniu roboczym danego miesiąca).

Osoba ta od 1 sierpnia 2023 r. wykonuje też w innym podmiocie umowę zlecenia zawartą na dwa miesiące (do 30 września 2023 r.), za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 3.800 zł (wypłacanym 31 sierpnia i 30 września).

W okresie wykonywania drugiej umowy zleceniobiorca może zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i podlegać im z drugiej umowy zlecenia (a wówczas z pierwszej przedmiotowe ubezpieczenia są dobrowolne).

Z obydwu umów obowiązkowa jest składka zdrowotna.

Osoba fizyczna wykonuje umowę zlecenia zawartą od 1 czerwca do 31 grudnia 2023 r., za wynagrodzeniem w wysokości 2.200 zł miesięcznie, wypłacanym w ostatnim dniu roboczym miesiąca. Z tytułu wykonywania tej umowy podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.

Kolejną umowę zlecenia osoba ta zawarła na okres od 1 lipca do 30 września 2023 r., za wynagrodzeniem określonym miesięcznie na kwotę 1.200 zł, wypłacanym za dany miesiąc w tym samym miesiącu.

W okresie od 1 lipca do 30 września 2023 r. osoba ta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z obydwu umów zlecenia.

Załóżmy, że na okres od 1 do 30 września 2023 r. zawrze ona kolejną umowę zlecenia za wynagrodzeniem w wysokości 1.300 zł, które zostanie wypłacone 2 października 2023 r. Z tytułu tej umowy ubezpieczenia społeczne również są obowiązkowe.

Z każdej umowy zlecenia obowiązkowa jest składka zdrowotna.

Spółka z o.o. zawarła umowę zlecenia z osobą fizyczną na okres od 1 sierpnia do 30 września 2023 r. Z umowy zlecenia uzyskuje ona miesięczne wynagrodzenie w wysokości 3.600 zł (wypłacane w ostatnim dniu roboczym danego miesiąca). Zleceniobiorca poinformował spółkę, że 2 sierpnia br. otrzymał wynagrodzenie z umowy zlecenia wykonywanej w innym podmiocie w okresie od 1 do 31 lipca br. w wysokości 4.000 zł. Fakt ten nie ma wpływu na ustalenie obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania umowy zlecenia rozpoczętej od 1 sierpnia br. Przyjmując, że ta umowa jest jedynym tytułem do ubezpieczeń, spółka obowiązana była od 1 sierpnia br. zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych, a także ubezpieczenia zdrowotnego.

Uwaga! ZUS, na wniosek płatnika składek, bada prawidłowość wykazanych przez tego płatnika składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 9 ust. 2c ustawy o sus (czyli zleceniobiorców, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w danym miesiącu jest niższa od minimalnego wynagrodzenia). Jeżeli w wyniku sprawdzenia wysokości miesięcznej podstawy wymiaru składek ZUS stwierdzi błędne wykazanie składek, poinformuje o tym niezwłocznie płatnika składek i ubezpieczonego za pośrednictwem płatnika składek. W przypadku, gdy do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorcy jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, składka jest opłacana przez każdego płatnika, chyba że ubezpieczony przedłoży płatnikowi dokumenty, z których wynika brak konieczności opłacania składek. Powyższe wynika z art. 34 ust. 6 ustawy o sus.

Zgodnie z wyjaśnieniem ZUS, jeżeli w danym miesiącu zleceniobiorca jest niezdolny do pracy, a tym samym wykona umowę tylko częściowo, uzyskując niższe wynagrodzenie niż minimalne (lub nie uzyskując wynagrodzenia), to przy sumowaniu przychodu dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych przyjmuje się, w zależności od sposobu wynagradzania:

• kwotę określoną w umowie zlecenia (niezdolność do pracy musi być związana z korzystaniem przez zleceniobiorcę z zasiłku z ubezpieczenia społecznego), jeżeli wynagrodzenie określono miesięcznie kwotowo,
• faktycznie uzyskany przychód podlegający oskładkowaniu, jeśli wynagrodzenie określono w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie.

Osoba fizyczna od 1 czerwca do 31 grudnia 2023 r. wykonuje umowę zlecenia zawartą ze spółką z o.o. A. W umowie wynagrodzenie określono miesięcznie na kwotę 4.200 zł i jest wypłacane w ostatnim dniu roboczym danego miesiąca. Osoba ta podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu, oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W czerwcu 2023 r. zawarła ona kolejną umowę zlecenia w firmie B na okres od 10 czerwca do 30 września 2023 r., za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 2.500 zł. Z tytułu tej umowy nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (może do nich przystąpić dobrowolnie).

Załóżmy, że w lipcu 2023 r. zleceniobiorca przez 15 dni był niezdolny do pracy z powodu choroby i z umowy wykonywanej w spółce z o.o. A uzyskał wynagrodzenie w kwocie 2.100 zł (praca w ramach umowy została wykonana w 50%) i zasiłek chorobowy. W lipcu 2023 r. nadal podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym tylko z umowy zlecenia wykonywanej w spółce z o.o. A.