Wysokość dodatków za pracę w porze nocnej w 2024 r.

Każda przepracowana przez pracownika godzina w porze nocnej wymaga wypłaty dodatku do wynagrodzenia. Podstawę ustalenia tego dodatku stanowi minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku kalendarzowym, z uwzględnieniem nominalnego wymiaru czasu pracy w poszczególnych miesiącach roku. W 2024 r. - podobnie jak miało to miejsce w 2023 r. - minimalne wynagrodzenie wzrośnie dwukrotnie: od 1 stycznia 2024 r. będzie wynosiło 4.242 zł, a od 1 lipca 2024 r. - 4.300 zł.

Pora nocna

Za każdą godzinę pracy w nocy pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia, nawet gdy taką pracę wykonuje sporadycznie. Godziny pory nocnej w zakładzie ustala pracodawca, przy czym powinna ona przypadać na 8 godzin pomiędzy godzinami 21⁰⁰ a 7⁰⁰ (art. 151⁷ § 1 K.p.). W razie niewyznaczenia w firmie pory nocnej przyjmuje się, że obejmuje ona wszystkie 10 godzin w przedziale od 21⁰⁰ do 7⁰⁰.

Kodeks pracy definiuje grupę pracowników noszących nazwę "pracujących w nocy". Są to pracownicy, których rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub których co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną. Czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje on prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Przepis o nieprzekraczaniu 8 godzin pracy w nocy nie dotyczy:

• pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
• przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Obliczanie dodatku za pracę w nocy

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 151⁸ § 1 K.p.). W 2024 r. dodatki za pracę w nocy będą ustalane od dwóch podstaw, ze względu na dwukrotne podwyższenie minimalnego wynagrodzenia. Od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosiło 4.242 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. - 4.300 zł.

Zasady ustalania dodatku za godzinę pracy w porze nocnej określa § 4b rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Przepis ten przewiduje, że w celu obliczenia wysokości dodatku za pracę w nocy, należy minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym roku podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Z tak obliczonej stawki godzinowej oblicza się dodatek w wysokości 20%.

W powołanym przepisie stosowane jest określenie "liczba godzin przypadająca do przepracowania w danym miesiącu". Wyjaśnił je Główny Inspektorat Pracy w piśmie z dnia 23 stycznia 2008 r. Stwierdził w nim, że przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu należy rozumieć obowiązujący wymiar czasu pracy obliczony zgodnie z art. 130 K.p. Zdaniem PIP nie stosuje się jako dzielnika liczby godzin wynikających z rozkładu czasu pracy danego pracownika ani liczby godzin faktycznie przez niego przepracowanych w danym miesiącu, tylko nominalną liczbę godzin do przepracowania, obliczoną zgodnie z art. 130 K.p. Nominalny wymiar czasu pracy do przepracowania jest zróżnicowany w poszczególnych miesiącach roku, co powoduje różnice w wysokości dodatków za pracę w nocy w tych miesiącach.

Ryczałt za pracę w nocy

Ustawodawca dopuścił możliwość wypłaty ryczałtu za pracę w nocy zamiast dodatków za tego rodzaju pracę. Jest to jednak możliwe wyłącznie w stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy (art. 151⁸ § 2 K.p.). Wysokość takiego ryczałtu zasadniczo powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.

Nadgodziny w nocy

Pracownikowi, który pracował w nocy w godzinach nadliczbowych, przysługuje za tę pracę rekompensata za nadgodziny oraz za pracę w porze nocnej. Oznacza to, że pracodawca jest obowiązany wypłacić za nadgodziny dodatki do wynagrodzenia lub udzielić czasu wolnego, a także wypłacić dodatki za pracę w nocy. Dodatki nocne są wypłacane niezależnie od rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych.