Więcej osób uprawnionych do skorzystania ze świadczeń rodzinnych

Z początkiem 2016 r. zaczęły obowiązywać nowe rozwiązania prorodzinne - od ułatwień przy ubieganiu się o świadczenia rodzinne, poprzez zmianę zasad ich przyznania przy przekroczeniu progu dochodowego, do wprowadzenia zupełnie nowego świadczenia. Na zmianach mogą skorzystać nie tylko rodziny najbiedniejsze, ale również rodzice i opiekunowie dzieci nieposiadający uprawnień do zasiłku macierzyńskiego lub stosownego uposażenia. Trzeba jednak mieć na uwadze, iż skorzystanie z jednego świadczenia może pozbawić prawa do innych świadczeń.

E-wnioski

Do końca 2015 r. o świadczenia rodzinne osoby zainteresowane mogły ubiegać się wyłącznie w tradycyjny sposób, tj. poprzez złożenie wniosku sporządzonego w formie papierowej, do którego konieczne było załączenie sporej ilości dokumentów, w tym uzyskanych od innych organów m.in. z ZUS i/lub urzędu skarbowego.

Obecnie, tj. począwszy od 1 stycznia 2016 r., z założenia możliwe jest występowanie o te świadczenia drogą elektroniczną, za pomocą systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny.

Co więcej, rodzice i opiekunowie starający się o pomoc finansową na dzieci nie muszą już dostarczać tylu dodatkowych dokumentów co dotychczas. Organ właściwy oraz marszałek województwa prowadzący postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych, zobowiązani są bowiem (również począwszy od 1 stycznia 2016 r.) do samodzielnego uzyskania od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych, organów emerytalno-rentowych oraz z rejestrów publicznych, drogą elektroniczną lub pisemną, posiadanych przez te organy informacji niezbędnych dla celów ustalenia uprawnień do świadczeń rodzinnych. Chodzi tu o informacje na temat:

• dochodu członków rodziny, opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych, 
   
• wieku i stanu cywilnego członków rodziny, 
   
• zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych,
   
• wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, 
   
• legitymowania się orzeczeniem o niepełnosprawności.

Zmiany te bez wątpienia znacznie ułatwią zainteresowanym ubieganie się o świadczenia rodzinne, a organom właściwym usprawnią proces ich przyznawania.

Złotówka za złotówkę

Dla celów uzyskania prawa do zasiłku rodzinnego, a tym samym i dodatków do tego świadczenia, ustawodawca określił próg dochodowy. Jego przekroczenie do końca ubiegłego roku skutkowało odmową prawa do tych świadczeń na cały okres zasiłkowy obejmujący 12 miesięcy, przypadających w okresie od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego.

Wyjątkowo świadczenia były przyznane, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie lub dochód osoby uczącej się przekraczał kwotę uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany (tj. w okresie zasiłkowym 2015/2016 - 89 zł). Przy czym było to możliwe, o ile zasiłek rodzinny przysługiwał także w poprzednim okresie zasiłkowym i to bez przekroczenia progu dochodowego.

Regulujący tę kwestię art. 5 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, z dniem 1 stycznia 2016 r. uległ zmianie na korzyść większości osób ubiegających się o świadczenia, przekraczających obowiązujący próg dochodowy. Obecnie w przypadku gdy dochód rodziny przekroczy obowiązującą daną rodzinę kwotę graniczną, pomnożoną przez liczbę członków tej rodziny, o kwotę nie wyższą niż łączna kwota zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami przysługujących danej rodzinie w okresie zasiłkowym, na który jest ustalane prawo do tych świadczeń, zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przysługuje, tyle że w odpowiednio zmniejszonej wysokości. Stanowi ją różnica między łączną kwotą zasiłków rodzinnych wraz z należnymi dodatkami a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny. Świadczenia jednak nie przysługują, gdy wysokość zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami należnymi danej rodzinie, po stosownym zmniejszeniu okaże się niższa niż 20 zł.

Analogiczne zasady obowiązują przy ustalaniu uprawnień do świadczeń rodzinnych dla osoby uczącej się. Przypomnijmy, iż za taką, w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych, uznaje się osobę pełnoletnią uczącą się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony.

Świadczenia rodzicielskie

Również z nowym rokiem do katalogu świadczeń rodzinnych zostało dodane nowe świadczenie, tj. świadczenie rodzicielskie. Przysługuje ono w wysokości 1.000 zł miesięcznie, niezależnie od dochodu rodziny, rodzicom i opiekunom dzieci nieposiadającym uprawnień do zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres:

• urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego, 
   
• dodatkowego urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz 
   
• urlopu rodzicielskiego.

Reguły jego przyznawania zostały określone w art. 17c ustawy o świadczeniach rodzinnych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.

Omówione zmiany nastąpiły odpowiednio za sprawą:

• ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1359 ze zm.), 
   
• ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. poz. 995 ze zm.) oraz 
   
• ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1217 ze zm.).