Minimalne wynagrodzenie za pracę

Gwarancja minimalnej wysokości wynagrodzenia za pracę, którą zgodnie z art. 65 ust. 4 Konstytucji RP powinien określać akt rangi ustawowej, znalazła wyraz w podstawowych zasadach prawa pracy, zdefiniowanych w Rozdziale II Kodeksu pracy. Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalenie minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 13 K.p.).

Procedurę oraz terminy ustalania minimalnego wynagrodzenia określa ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008). W bieżącym roku gwarantowana, minimalna wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy wynosi 1.850 zł. Wymieniona wielkość podlega zmniejszeniu, relatywnie do wymiaru czasu pracy pracownika.

Ustawodawca przewidział też pewien wyjątek. W okresie pierwszego roku pracy wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższe niż 80% minimalnego wynagrodzenia określonego powyżej (obecnie 1.480 zł). Do stażu, od którego zależy wysokość pensji gwarantowanej, należy wliczyć wszystkie okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenia społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Do obliczenia wynagrodzenia pracownika przyjmuje się składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy zaliczone przez GUS do wynagrodzeń osobowych. Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:

• nagrody jubileuszowej,
   
• odprawy emerytalno-rentowej,
   
• wynagrodzenia za pracę nadliczbową.

Wobec licznie zgłaszanych wątpliwości co do zaliczania do minimalnego wynagrodzenia dodatków za pracę nocną, które wszakże rekompensują (tak jak dodatki za pracę nadliczbową) szczególny wysiłek pracownika, stanowisko w tej sprawie zajęło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Główny Inspektorat Pracy. Zdaniem resortu pracy odesłanie do kategorii wynagrodzeń osobowych oznacza, że dodatki za pracę w nocy - jako że należą do tej kategorii - należy uwzględnić podczas porównywania do wynagrodzenia minimalnego. Podobnego zdania jest GIP (znak pisma: GPP-471-4560-25/09/PE/RP), jednakże dostrzegając problem, postuluje zmianę dotychczasowych regulacji w tej materii.

Terminy wypłat poszczególnych składników wynagrodzenia, jak również rozkład czasu pracy, nie mogą mieć ujemnego wpływu na wysokość wynagrodzenia. Powyższe oznacza, że dla celów wynagrodzenia minimalnego, decydujące znaczenie ma wysokość środków postawionych do dyspozycji pracownika w danym miesiącu kalendarzowym. Jeżeli wynagrodzenie jest niższe od minimalnego, pracodawca ma obowiązek jego uzupełnienia do pożądanej wysokości. Uzupełnienie to powinno przybrać postać wyrównania, wypłaconego łącznie z wypłatą wynagrodzenia. Pracownik, który jest wynagradzany według stawki godzinowej otrzymuje wyrównanie za każdą godzinę pracy. Stanowi ono różnicę między wysokością wynagrodzenia godzinowego, wynikającą z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia przez liczbę roboczogodzin w danym miesiącu, a wysokością uzyskanego wynagrodzenia (sumy wszystkich składników zaliczalnych) przeliczoną na godzinę pracy.

Pracownik jest wynagradzany według stawki 10,70 zł/godz. Ponadto otrzymuje premię regulaminową w wysokości od 10% do 35% wynagrodzenia zasadniczego. W styczniu 2016 r. zgodnie z obowiązującym wymiarem czasu pracy przepracował 152 godziny. Nabył ponadto prawo do 12% premii. Jego wynagrodzenie wyniosło 1.821,57 zł, według wyliczenia: (152 godz. x 10,70 zł) + 12% x (152 godz. x 10,70 zł) = 1.821,57 zł.

Poza wynagrodzeniem za pracę pracownikowi wypłacono w tym miesiącu nagrodę jubileuszową w wysokości 200% wynagrodzenia zasadniczego. Pomimo, że łączna wartość świadczeń pieniężnych ze stosunku pracy w rozpatrywanym miesiącu znacznie przekroczyła minimalne wynagrodzenie, pracodawca był zobligowany dokonać wyrównania wynagrodzenia pracownika. Nagroda jubileuszowa nie stanowi składnika zaliczanego na poczet wynagrodzenia gwarantowanego.

Pracodawca ustalił minimalną stawkę godzinową jaką pracownik powinien otrzymać: 1.850 zł : 152 godz. = 12,17 zł, a następnie stawkę, która wynika z wynagrodzenia za omawiany miesiąc: 1.821,57 zł : 152 godz. = 11,98 zł, po czym wysokość należnego pracownikowi wyrównania: (12,17 zł - 11,98 zł) x 152 godz. = 28,88 zł.