ZUS osoby dorabiającej na świadczeniu przedemerytalnym

Od 1 lipca 2016 r. zatrudnię na podstawie umowy o pracę osobę, która pobiera świadczenie przedemerytalne. Czy praca w ramach stosunku pracy będzie powodowała dla niej obowiązek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS?

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę w każdym przypadku podlega ubezpieczeniom w ZUS w sposób przewidziany dla pracowników. W omawianej sytuacji fakt pobierania przez pracownika świadczenia przedemerytalnego nie zwalnia go z obowiązku ubezpieczeniowego w ZUS. Nie wpływa też na zakres i charakter ubezpieczeń z etatu.

Z tytułu wykonywania pracy na etacie pracownik podlega obligatoryjnie ubezpieczeniom społecznym wszystkich ryzyk (tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczeniom tym osoba ta podlega od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Zgłoszenia pracownika do wskazanych ubezpieczeń pracodawca (jako płatnik składek) dokonuje na formularzu ZUS ZUA. Osobę taką zgłasza do obowiązkowych ubezpieczeń (społecznych i zdrowotnego) z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 X X. Osoba mająca ustalone prawo do świadczenia przedemerytalnego nie jest traktowana w ZUS (dla celów ubezpieczeniowych) jako osoba z ustalonym prawem do emerytury. Stąd, dokonując jej zgłoszenia w ZUS, w piątym znaku kodu tytułu ubezpieczenia pracodawca powinien wpisać cyfrę "0", czyli informację o tym, że ubezpieczonym jest osoba niemająca ustalonego prawa do emerytury lub renty.

Za każdy miesiąc kalendarzowy pracodawca sporządza i przekazuje do ZUS za pracownika dokumenty rozliczeniowe, tj. miesięczny raport ZUS RCA, który wraz z deklaracją rozliczeniową ZUS DRA stanowi komplet dokumentów rozliczeniowych. W dokumentach tych uwzględnia należne składki ubezpieczeniowe od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji pracownika wypłat podlegających składkom ZUS od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego one dotyczą.

Zawarliśmy umowę zlecenia z osobą pobierającą świadczenie przedemerytalne. Czy z umowy zlecenia obowiązkowe są dla niej ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne? Nadmieniamy, że jest to dla niej jedyny tytuł do ubezpieczeń.

Dla osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne, umowa zlecenia stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (tj. emerytalnego, rentowych, wypadkowego) oraz zdrowotnego, a także do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Takie zasady obowiązują zleceniobiorcę, w tym pobierającego świadczenie przedemerytalne, który nie ma innych tytułów powodujących obowiązek ubezpieczeń.

Zleceniobiorcę, o którym mowa w pytaniu, należy zatem zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego (oraz ewentualnie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) na formularzu ZUS ZUA, a następnie od uzyskiwanego przez niego przychodu rozliczać składki na przedmiotowe ubezpieczenia wykazując je w imiennym raporcie miesięcznym - formularz ZUS RCA.

Od kilku miesięcy pobieram z ZUS świadczenie przedemerytalne. Od lipca 2016 r. zamierzam rozpocząć prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy z racji przyznanego świadczenia przedemerytalnego będę z działalności opłacać tylko składkę zdrowotną bez obowiązkowych składek społecznych?

NIE. Z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej Czytelnik będzie opłacał zarówno obowiązkowe składki społeczne, jak i składkę zdrowotną. Pobieranie świadczenia przedemerytalnego nie zwalnia go z obowiązku tych ubezpieczeń i opłacania na nie składek z racji wykonywanej działalności.

Przedsiębiorcy pobierającego świadczenie przedemerytalne nie traktuje się w ZUS jak przedsiębiorcy z ustalonym prawem do emerytury.

Dla przedsiębiorcy mającego ustalone prawo do emerytury prowadzenie działalności stanowi tytuł wyłącznie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba taka z racji prowadzonej firmy ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym może podlegać na zasadzie dobrowolności. Wynika to z art. 9 ust. 5 ustawy systemowej. Ustawodawca nie wymienia w nim jednak osób pobierających świadczenie przedemerytalne.

Oznacza to, że dla osoby pobierającej takie świadczenie prowadzenie działalności gospodarczej jest tytułem zarówno do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, jak i do ubezpieczenia zdrowotnego. Ubezpieczeniom tym osoba taka podlega na ogólnych zasadach obowiązujących przedsiębiorców. Obowiązkowe są więc dla niej ubezpieczenia społeczne (tj. emerytalne, rentowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast charakter dobrowolny ma ubezpieczenie chorobowe, do którego może przystąpić po złożeniu stosownego wniosku w tej sprawie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.)

Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.)

Ustawa z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645)

Ustawa z dnia 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2014 r. poz. 272 ze zm.)

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236)