O powstaniu tytułu do ubezpieczeń w ZUS nie decyduje okres wykonywanej pracy na etacie

Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług remontowo-budowlanych. Oprócz tego świadczę usługi w ramach myjni samochodowej i kosmetyki pojazdów samochodowych. Zatrudniam siedmiu pracowników do obsługi myjni samochodowej oraz dodatkowo dwóch pracowników fizycznych. W związku z rozwojem firmy zawarłam umowę o pracę (na czas określony) z kolejną osobą. Ustaliłam jej wynagrodzenie miesięczne w kwocie 2.500 zł. Pracownica wykonywała swoje obowiązki przez półtora miesiąca, a następnie w związku z zagrożoną ciążą przeszła na zwolnienie lekarskie. Czy w tej sytuacji słuszne jest uznanie ZUS pozorności zawartej umowy o pracę, w konsekwencji brak ubezpieczeń dla tej pracownicy?

"(...) Sąd I instancji uznał, że umowa o pracę zawarta (...) z płatnikiem składek nie była pozorną czynnością prawną i nie zmierzała do obejścia prawa, co mogłoby skutkować uznaniem jej za nieważną. Ubezpieczona bowiem faktycznie podjęła pracę w przedsiębiorstwie, gdzie realizowała powierzone jej zadania. (...) wykonywała obowiązki pracownicze w siedzibie zakładu pracy, a także na budowach i w hurtowniach, co potwierdziły zeznania świadków.

Sąd nie podzielił oceny organu rentowego, że przedmiotowy stosunek pracy nawiązany został wyłącznie w celu upozorowania istnienia stosunku pracy i uzyskania przez ubezpieczoną właściwych świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

(...) W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że nie podlega pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu osoba, która zawarła umowę o pracę dla pozoru, a więc w sytuacji, gdy przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie o pracę, jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba wskazana, jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy. Taka sytuacja zdaniem Sądu nie miała miejsca w niniejszej sprawie. Strony miały zgodną wolę nawiązania stosunku, którego przedmiotem było zobowiązanie do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz i pod (...) kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.

(...) Ubezpieczona zgłosiła się do pracodawcy w wyniku uzyskania informacji o wolnym miejscu pracy od znajomych, a następnie podjęła pracę (...) w firmie płatnika. W niniejszej sprawie nie można było przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, ponieważ pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował.

Reasumując Sąd uznał, że podlegała, jako pracownik obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1, chorobowemu na podstawie art. 11 ust. 1 i wypadkowemu na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy (...) o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 - przyp. red.).

(...) Sąd odwoławczy oceniając, jako prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, uznał je za własne.

(...) Podkreślić trzeba, że warunkiem (...) pracowniczego ubezpieczenia społecznego jest istnienie faktycznego stosunku pracy. O ważności zaś stosunku pracy świadczy to, czy oświadczenia woli zawarte w umowie o pracę łączącej strony nie zawierają wad, które powodowałyby ich nieważność bądź bezskuteczność. Z powyższych względów, na istnienie stosunku pracy nie składa się tylko zawarcie umowy o pracę, ale nade wszystko zamiar stron oraz faktyczne wykonywanie określonej w umowie pracy, na warunkach z umowy wynikających. Zgodnie z dyspozycją art. 22 K.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Do ustalenia, że doszło do powstania pomiędzy stronami stosunku pracy nie jest wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia, takich jak samo zawarcie umowy o pracę, czy zgłoszenie do ubezpieczenia, a konieczne jest ustalenie, że strony miały zamiar wykonywać obowiązki stron stosunku pracy i to czyniły.

(...) Okoliczności przedstawione przez świadków dopełniają zeznania odwołującej i zainteresowanej, które potwierdziły fakt wykonywania pracy przez (pracownicę - przyp. red.).

(...) Na ocenę »ważności« umowy zawartej pomiędzy wnioskodawczynią a zainteresowaną pozostaje również bez wpływu wysokość otrzymywanego (...) wynagrodzenia, albowiem - pomijając fakt, że wbrew twierdzeniom (...) nie można go uznać za wygórowane - podkreślić trzeba, że czym innym jest określenie podstawy składki oraz wymiar świadczeń z ubezpieczenia społecznego i czym innym jest - jak w analizowanej sprawie - sam tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, (...) iż zostały spełnione ustawowe przesłanki objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym (...)".

(wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 stycznia 2016 r., sygn. akt III AUa 1293/2015)