System zadaniowy czasu pracy dla części pracowników

W sezonie letnim zatrudniamy dodatkowych pracowników. Zapotrzebowanie na ich pracę jest zmienne i uzależnione od warunków atmosferycznych. Nie muszą oni świadczyć pracy w ustalonych godzinach, a ich czas pracy nie jest kontrolowany. Czy możemy zastosować wobec nich zadaniowy system czasu pracy?

W zaprezentowanych okolicznościach pracownicy mogą być zatrudnieni w zadaniowym systemie czasu pracy. Jak wynika z art. 140 K.p., zadaniowy system czasu pracy może być stosowany w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy.

Ustanowienie omawianej organizacji pracy jest możliwe nawet w razie, gdy wystąpiła tylko jedna z wymienionych powyżej przesłanek. W praktyce system ten znajduje zastosowanie, gdy:

• zadania do wykonania są realizowane poza zwykłym rytmem zakładu pracy, o dowolnej porze,
   
• rodzaj pracy i jej organizacja nie wymagają, aby praca rozpoczynała się i kończyła o ściśle ustalonej godzinie,
   
• zapotrzebowanie na pracę jest zmienne i zależy od warunków zewnętrznych,
   
• jakość i ilość wykonanej pracy zależy od zaangażowania pracownika,
   
• ewidencja i kontrola wykorzystania czasu pracy przez pracownika jest utrudniona lub niemożliwa.

W wyroku z dnia 24 września 2009 r., sygn. akt II PK 72/09, Sąd Najwyższy stwierdził, że: "Zadaniowy czas pracy w szczególności przeznaczony jest dla prac prowadzonych nierytmicznie, prac prowadzonych poza kolektywną pracę skooperowaną. Ponadto, zadaniowy czas pracy nie łączy się ze wskazaniem osiągnięcia określonego rezultatu ekonomicznego". Omawianego systemu nie wprowadza się w sytuacji, gdy pracownik wykonuje swoje obowiązki codziennie, w siedzibie pracodawcy, w ściśle określonym czasie, praca wymaga kontroli, a pracownik podlega na bieżąco poleceniom przełożonych.

Elementem zadaniowego czasu pracy jest wyznaczenie pracownikowi konkretnego zadania (zadań) do wykonania. Dla skutecznego wprowadzenia omawianej organizacji pracy wymagane jest skonkretyzowanie zadań pracownika, przy czym chodzi tu nie tylko o zadanie realizowane w danym momencie, ale również w przyszłości (por. wyrok SN z dnia 15 listopada 2006 r., sygn. akt I PK 117/06).

Stosując system zadaniowy pracodawca w porozumieniu z pracownikiem określa czas niezbędny do wykonania zadań, nie ustalając pracownikowi rozkładu czasu pracy.

Trzeba wyjaśnić, że czas niezbędny do realizacji powierzonych zadań ustala się, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm wynoszących 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Zakres obowiązków powinien być tak określony, aby pracownik zdołał je wykonać w ramach tych norm. Przy czym wynikające z art. 140 K.p. "porozumienie" z pracownikiem nie oznacza uzgodnienia, lecz konsultację, podczas której pracownik ma prawo przedstawić pracodawcy swoje stanowisko. Decyzja o ustanowieniu zadaniowego czasu pracy, podjęta bez wysłuchania zatrudnionego albo też wbrew jego zdaniu, zachowuje swą skuteczność. W razie ewentualnego sporu, na pracodawcy spoczywa powinność wykazania, że obowiązki, które powierzył pracownikowi, były możliwe do wykonania w ramach norm czasu pracy. Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 lutego 2008 r., sygn. akt II PK 148/07. Jeżeli ilość zadań powierzonych pracownikowi okazałaby się niemożliwa do wykonania w ciągu 8 godzin pracy na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, to pomimo braku ewidencji, każda godzina pracy, przekraczająca wskazane limity, będzie godziną nadliczbową.

Zatrudniony w omawianym systemie pracownik ma pełną swobodę rozłożenia czasu pracy w zależności od wymiaru zadań. W zadaniowym czasie pracy istotna jest realizacja obowiązków powierzonych pracownikowi, a nie rozliczanie go z przepracowanych godzin, dlatego też godziny te nie są ewidencjonowane. Prowadzenie ewidencji czasu pracy dla tych pracowników jest ograniczone do urlopów i innych nieobecności.

Zadaniowy czas pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy bądź w obwieszczeniu.