Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego

Pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym wszystkich ryzyk i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Obowiązkowe ubezpieczenia powstają od dnia nawiązania stosunku pracy i trwają do dnia jego ustania. Powyższe wynika z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), dalej ustawy o sus, oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.), dalej ustawy zdrowotnej. Pracodawca zgłasza pracownika do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA - "Zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej", w terminie 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczeń. Przykładowo pracownika zatrudnionego od 1 lipca 2016 r. pracodawca zgłasza do ubezpieczeń w terminie do 8 lipca 2016 r.

Zgłoszenie do ubezpieczeń ZUS ZUA określone zostało w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego... (Dz. U. z 2016 r. poz. 222 ze zm.).

W przypadku przekazywania do ZUS zgłoszenia do ubezpieczeń w postaci dokumentu elektronicznego, zgłoszenie w postaci dokumentu pisemnego z własnoręcznym podpisem pracownika pracodawca przechowuje przez okres 5 lat (art. 36 ust. 8 ustawy o sus).

Pracownik jest obowiązany zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny.

Członkiem rodziny osoby ubezpieczonej jest:

• dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuk albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli uczy się dalej w szkole, zakładzie kształcenia nauczycieli, uczelni lub jednostce naukowej prowadzącej studia doktoranckie - do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi - bez ograniczenia wieku,
   
• małżonek,
   
• wstępni pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.

Wskazane osoby podlegają zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego jako członkowie rodziny osoby ubezpieczonej:

• posiadającej obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), dalej UE/EFTA zamieszkującej na terytorium państwa członkowskiego UE/EFTA lub osoby ubezpieczonej nieposiadającej obywatelstwa państwa członkowskiego UE/EFTA legalnie zamieszkującej na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego UE/EFTA - jeśli zamieszkują na terytorium państwa członkowskiego UE/EFTA i nie są osobami podlegającymi obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy zdrowotnej ani nie są osobami uprawnionymi do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji (art. 3 ust. 2 pkt 5 ustawy zdrowotnej),
   
• nieposiadającej obywatelstwa państwa członkowskiego UE/EFTA lub Konfederacji Szwajcarskiej, które przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy w celu wykonywania pracy, zezwolenia na pobyt czasowy z wyłączeniem zezwolenia udzielonego na podstawie art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany lub które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą albo korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium - jeśli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie są osobami podlegającymi obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy zdrowotnej (art. 3 ust. 2 pkt 6 ustawy zdrowotnej).

Stosownego zgłoszenia pracownik dokonuje poprzez poinformowanie pracodawcy o członku rodziny podlegającym zgłoszeniu do tego ubezpieczenia, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania zgłoszenia (art. 67 ust. 3 ustawy zdrowotnej).

Zgłoszenia członków rodziny dokonuje się na druku ZUS ZCNA.

W przypadku członków rodziny do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym wystarczy zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego przez jedną osobę podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, z tym że wnuki mogą zostać zgłoszone tylko w przypadku, gdy żaden z rodziców nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie art. 66 ust. 1 ustawy zdrowotnej lub nie jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji z tytułu wykonywania pracy lub pracy na własny rachunek albo ubezpieczeniu dobrowolnemu (art. 67 ust. 3a ustawy zdrowotnej).

Uwaga! Zgodnie z art. 193 pkt 6 ustawy zdrowotnej, ubezpieczony, który nie informuje podmiotu właściwego do dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego (pracodawcy w przypadku pracownika) o okolicznościach powodujących konieczność zgłoszenia lub wyrejestrowania członka rodziny, podlega karze grzywny.

Pracownica zatrudniona od 1 lipca 2016 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony poinformowała pracodawcę o członku rodziny (dziecko w wieku 8 lat) podlegającym zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego. Zakład pracy 5 lipca 2016 r. zgłosił ją w ZUS do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZUA. W tym też terminie zgłosił do ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny dziecko pracownicy na formularzu ZUS ZCNA.