Składki przedsiębiorcy pobierającego niski zasiłek macierzyński

Od 1 stycznia 2016 r. niektórzy przedsiębiorcy pobierający zasiłek macierzyński nie muszą opłacać za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności. Dotyczy to osób pobierających zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej kwoty świadczenia rodzicielskiego (wynoszącego 1.000 zł).

Zgodnie bowiem z obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. przepisem art. 82 ust. 9a ustawy zdrowotnej, składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego wynoszącego 1.000 zł. Analogiczne zwolnienie dotyczy składki opłacanej przez przedsiębiorcę za osobę współpracującą przy prowadzeniu pozarolniczej działalności pobierającą zasiłek macierzyński w wymienionej kwocie.

Osoby spełniające warunki do zwolnienia z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art. 82 ust. 9a ustawy zdrowotnej, powinny być zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia, tj.:

• 05 80 X X - osoba prowadząca pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego lub
   
• 05 81 X X - osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego.

Ponieważ o wszelkich zmianach danych wykazanych w zgłoszeniu, dotyczących tytułu ubezpieczenia oraz rodzajów ubezpieczeń i terminów ich powstania, zawiadamia się ZUS poprzez wyrejestrowanie i ponowne zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych zawierające prawidłowe dane, w takim przypadku przedsiębiorca powinien:

• wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS (na druku ZUS ZWUA) - z datą od kiedy przysługuje mu zasiłek macierzyński, a następnie
   
• zgłosić się (na druku ZUS ZZA) z tą samą datą do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego - z kodem tytułu ubezpieczenia 05 80 (przy założeniu, że przedsiębiorca nie wnioskuje o dobrowolne ubezpieczenia emerytalno-rentowe, wtedy bowiem musiałby zgłosić się do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA).

Prowadzę pozarolniczą działalność gospodarczą, z tytułu której opłacam składki na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych zasadach, tj. od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Nikogo nie zatrudniam. Na początku kwietnia 2017 r. urodziłam dziecko. Od tego dnia organ rentowy wypłaca mi z tego tytułu zasiłek macierzyński w wysokości podwyższonej do kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. do 1.000 zł (przed porodem pobierałam z ZUS zasiłek chorobowy). Obecnie dowiedziałam się, że - jako przedsiębiorcy - przysługuje mi zwolnienie z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Czy zobowiązana jestem złożyć w tej sprawie w organie rentowym jakiś wniosek?

NIE. W omawianej sprawie Czytelniczka nie powinna składać w organie rentowym żadnego wniosku.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą pobierająca równocześnie zasiłek macierzyński, nie podlega - jako przedsiębiorca - obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (z racji prowadzonej firmy może przystąpić dobrowolnie do ubezpieczeń emerytalno-rentowych - art. 9 ust. 1c ustawy systemowej). W czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi z tytułu pobierania tego zasiłku. Jako przedsiębiorca podlega jednak obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Jeśli przedsiębiorca nie wnioskuje o przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, to na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego powinien:

• wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZWUA od dnia przyznania mu prawa do zasiłku macierzyńskiego, a następnie
   
• zgłosić się na druku ZUS ZZA, z tym samym dniem, do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Jeżeli jednak przedsiębiorca, tak jak Czytelniczka, pobiera zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego wynoszącego 1.000 zł, wówczas jest zwolniony z obowiązku opłacania za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne z racji prowadzonej firmy. W przypadku gdy prawo do zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nabędzie w trakcie miesiąca kalendarzowego, to zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przysługuje mu począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego (tu: od 1 maja 2017 r.). Prawo do tego zwolnienia wygasa natomiast z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości przysługiwało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Taka osoba powinna jednak być zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80.

W omawianej sytuacji Czytelniczka powinna więc od 1 maja 2017 r. zmienić kod tytułu ubezpieczenia, z którym obecnie jest zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS, na kod właściwy dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą pobierającej zasiłek macierzyński podwyższony do kwoty świadczenia rodzicielskiego.

W deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA sporządzanej za miesiące, za które Czytelniczce będzie przysługiwało omawiane zwolnienie (tu: począwszy od deklaracji ZUS DRA sporządzonej za maj 2017 r.), powinna ona wykazywać obowiązującą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast w polu dotyczącym kwoty składki - wpisywać wartość 0,00 zł.

Należy też wskazać, że okres pobieranego przez Czytelniczkę zasiłku macierzyńskiego nie powinien być wykazywany w imiennym raporcie ZUS RSA.

Druki ZUS ZWUA, ZUS ZZA, ZUS DRA i ZUS RSA dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.