Ustalanie i zasady wypłaty minimalnej stawki godzinowej z umowy zlecenia/o świadczenie usług

Ustawodawca nie narzucił zasad ustalania wynagrodzenia w umowach zlecenia czy o świadczenie usług, przyjmując jedynie zasadę, że jego wysokość ma być tak ustalona, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług nie była niższa od minimalnej stawki godzinowej. Powyższe oznacza, że możliwe jest przyjęcie stawek godzinowych, dniówek, tygodniówek, czy miesięcznych ryczałtów, jak również zasad wynagradzania akordowego, czy prowizyjnego, czy też wreszcie mieszanych systemów wynagradzania. Ważne jest tylko, aby w efekcie końcowym kwota wynagrodzenia uzyskanego w danym miesiącu podzielona przez liczbę przepracowanych godzin dała wynik równy bądź wyższy od minimalnej stawki godzinowej. W przypadku nieosiągnięcia takiego poziomu wynagrodzenia, przyjmujący zlecenie lub świadczący usługę i tak ma otrzymać wynagrodzenie obliczone z uwzględnieniem minimalnej stawki godzinowej.

Lekarz w przychodni specjalistycznej opisuje badania USG na podstawie umowy zlecenia, w której za podstawę naliczenia wynagrodzenia przyjęto przelicznik punktów rozliczanych za daną usługę przez NFZ. Taki system rozliczania stawki wynagrodzenia będzie prawidłowy, jeżeli w przeliczeniu na godzinę wykonywania umowy stawka wynagrodzenia nie będzie niższa niż minimalna stawka godzinowa.

Zgodnie z umową zlecenia wynagrodzenie było rozliczane akordowo za wpisanie zlecenia nadania przesyłki do bazy firmy kurierskiej. Na koniec miesiąca na podstawie akordu pracownik zarobił 1.300 zł, ale z dokumentu potwierdzającego liczbę przepracowanych godzin wynika, że pracował 120 godzin. Kwota 1.300 zł podzielona na 120 godzin daje 10,83 zł na godzinę. Zleceniobiorca musi jednak otrzymać wynagrodzenie w wysokości minimalnej stawki godzinowej gwarantowane mu ustawowo, czyli 120 godzin po 13 zł oznacza wypłatę w wysokości 1.560 zł.

W przypadku gdy kilka osób przyjmuje zlecenie lub zobowiązuje się świadczyć usługi wspólnie, to każdej z nich przysługuje wynagrodzenie ustalone z uwzględnieniem powyższych zasad.

Minimalna stawka godzinowa podlega szerokiej ochronie podobnej do wynagrodzenia za pracę, która obejmuje zgodnie z art. 8a ustawy o minimalnym wynagrodzeniu:

• zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia w wysokości minimalnej stawki godzinowej,
   
• zakaz przeniesienia prawa do tego wynagrodzenia na inną osobę,
   
• nakaz wypłaty wynagrodzenia w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej w formie pieniężnej,
   
• w przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż 1 miesiąc, obowiązek wypłaty wynagrodzenia w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej co najmniej raz w miesiącu.

Uwaga! W przypadku dwóch pierwszych warunków Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w stanowisku z 20 września 2016 r. stwierdziło, że: "(...) Ta regulacja ma charakter przepisu szczególnego, wyłączającego możliwość dokonania - w stosunku do wynagrodzenia w wysokości nie niższej niż wysokość minimalnej stawki godzinowej za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług - następujących czynności prawnych:

a) zwolnienia się dłużnika z zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia - art. 453 K.c. (datio in solutum),

b) zastosowania instytucji odnowienia - art. 506 K.c. (novatio),

c) zwolnienia dłużnika z długu - art. 508 K.c. (...)".

W przypadku ostatniego obowiązku należy zwrócić uwagę, że co miesiąc musi być płatne tylko wynagrodzenie w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej, a nie pełne wynagrodzenie przysługujące za wykonanie usługi. Możliwe jest zatem takie skonstruowanie umowy zlecenia, czy umowy o świadczenie usług, które będzie przewidywało rozliczenie godzin świadczenia usług na bieżąco po 13 zł, a następnie po zakończeniu usługi wypłatę pozostałej części wynagrodzenia.

Wydawnictwo zatrudniło na podstawie umowy zlecenia polonistkę do korekty książki. Umowę podpisano na okres 3 miesięcy i ustalono w niej, że co miesiąc na spotkaniu redakcyjnym w ostatnim dniu roboczym miesiąca będzie oceniany postęp prac i będzie podpisywane oświadczenie dotyczące liczby godzin wykonywania zlecenia w danym miesiącu. Wynagrodzenie za korektę książki ustalono na 6.000 zł, ale miesięcznie miało być wypłacane jedynie wynagrodzenie w wysokości 13 zł za godzinę pracy, a cała reszta wynagrodzenia miała zostać wypłacona po oddaniu książki po korekcie.

W pierwszym miesiącu polonistka dokonywała korekty przez 100 godzin, w drugim również przez 100 godzin, a w trzecim kończąc swoje zadanie przez 150 godzin. W takim przypadku zleceniodawca za pierwszy i drugi miesiąc wypłaci jej wynagrodzenie w wysokości 1.300 zł, a za trzeci rozliczy pozostałą część wynagrodzenia, czyli 3.400 zł.

Uwaga! Przepisy dotyczące ochrony minimalnej stawki godzinowej nie przewidują zakazu dokonywania potrąceń z wypłacanego wynagrodzenia, co oznacza, że takie są możliwe na zasadach ogólnych wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego (por. K. Jaśkowski, E. Maniewska, Minimalne wynagrodzenie w umowach zlecenia i o świadczenie usług, PiZS 2/2017, str. 27).