Prawo weryfikacji podstawy zatrudnienia
Strony zawierające umowę mogą dowolnie układać relacje, byleby treść łączącego je stosunku lub cel nie sprzeciwiały się jego właściwości (naturze), ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 3531 K.c. w zw. z art. 300 K.p.). To od nich zależy jej charakter. Jednakże z orzecznictwa wynika, że jeżeli zawarty przez strony stosunek prawny jednocześnie posiada cechy umowy o pracę i umowy cywilnej, to dla oceny decydujące będzie ustalenie, które z cech tych stosunków mają charakter przeważający.
Z norm regulujących umowę zlecenia wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie na następujących warunkach:
- przyjmujący zlecenie może bez uprzedniej zgody dającego zlecenie odstąpić od wskazanego przez niego sposobu wykonania zlecenia, jeżeli nie ma możności uzyskania jego zgody, a zachodzi uzasadniony powód do przypuszczenia, że dający zlecenie zgodziłby się na zmianę, gdyby wiedział o istniejącym stanie rzeczy (art. 737 K.c.),
- przyjmujący zlecenie ma prawo powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej, choć możliwość taka zaistnieje dopiero wtedy, gdy będzie to wynikało z umowy lub ze zwyczaju albo gdy zleceniobiorca zostanie do tego zmuszony przez okoliczności np. nagły wyjazd, choroba (art. 738 § 1 K.c.),
- dopuszczalne jest posłużenie się przez zleceniobiorcę pomocą innych osób przy wykonaniu zlecenia - pomocnik taki będzie podlegał kierownictwu i nadzorowi przyjmującego zlecenie (por. wyrok SN z 29 kwietnia 2015 r., sygn. akt IV CSK 489/14),
- zlecenie nie wygasa z mocy ustawy ani wskutek śmierci dającego zlecenie, ani wskutek utraty przez niego zdolności do czynności prawnych, chyba że umowa stanowi inaczej (art. 747 K.c.),
- co do zasady zleceniobiorca ma samodzielność w kształtowaniu sposobu, miejsca i czasu wykonania zlecenia przez zleceniobiorcę (por. uzasadnienie wyroku z 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt II PK 153/14, OSP 2016/6/62).
Z kolei przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Cechami charakterystycznymi dla stosunku pracy jest wykonywanie pracy:
- osobiście przez osobę zatrudnioną,
- pod kierownictwem pracodawcy (w podporządkowaniu).
W orzecznictwie przyjmuje się, że: "(...) istotą pracy podporządkowanej jest możliwość codziennego konkretyzowania pracownikowi jego obowiązków, a w szczególności określania czynności mieszczących się w zakresie uzgodnionego rodzaju pracy i sposobu ich wykonywania. Charakterystyczna dla stosunku pracy dyspozycyjność pracownika wyraża się właśnie w zobowiązaniu do podejmowania zadań według wskazań pracodawcy, a obowiązek stosowania się do poleceń przełożonych został wyeksponowany w art. 100 § 1 K.p. (...)" (por. wyrok SA w Katowicach z 3 października 2019 r., sygn. akt III AUa 88/19).
Zdaniem Sądu Najwyższego, podporządkowanie jest jedną z najistotniejszych cech stosunku pracy, a jego brak jest wystarczający do uznania, że wykonywana praca nie jest świadczona w ramach tego stosunku (por. wyrok z 6 grudnia 2016 r., sygn. akt II UK 439/15). Zwrócić jednak należy uwagę, że nadal aktualna jest teza, w której Sąd Najwyższy uznał, iż: "(...) Określenie w umowie czynności z zastrzeżeniem ich osobistego wykonywania w określonych dniach i godzinach nie przesądza o nawiązaniu stosunku pracy, ponieważ takie elementy występują też w stosunkach cywilnoprawnych." (por. wyrok SN z 6 października 1998 r., sygn. akt I PKN 389/98, OSNP 1999/22/718).
| Ważne: Zleceniobiorca ma prawo zwrócić się do sądu o ustalenie, że z zatrudniającym łączy go stosunek pracy. |
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.UmowyoPrace.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
20.12.2024 (piątek)
15.01.2025 (środa)
DRUKI
Darmowe druki aktywne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE - Prawo pracy
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM - Prawo pracy
Forum aktywnych księgowych i kadrowców
| ||||||||||||
|
||||||||||||