Okresy wypłaty zasiłku

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego, z tym że w przypadku:

• śmierci ubezpieczonej lub porzucenia przez nią dziecka, gdy o zasiłek macierzyński występuje ubezpieczony-ojciec dziecka lub inny ubezpieczony członek najbliższej rodziny, którzy przerwali zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego zmniejsza się o okres wypłaty tego zasiłku ubezpieczonej-matce dziecka,
   
• skrócenia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego na wniosek ubezpieczonej-matki dziecka po wykorzystaniu przez nią co najmniej 14 tygodni zasiłku, gdy o zasiłek macierzyński występuje ubezpieczony-ojciec dziecka, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego zmniejsza się o okres wypłaty tego zasiłku ubezpieczonej-matce dziecka.

Zasiłek macierzyński przysługuje ojcu dziecka przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego.

Urlop macierzyński powinien być wykorzystany w sposób nieprzerwany. Jednak w razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, z pozostałej części tego urlopu może skorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala (art. 181 K.p.). Należy zauważyć, że hospitalizacja dziecka nie musi mieć miejsca bezpośrednio po porodzie, ale również później, w trakcie urlopu macierzyńskiego oraz że istnieje obowiązek wykorzystania przez pracownicę po porodzie co najmniej 8 tygodni tego urlopu, co wiąże się z potrzebą regeneracji jej organizmu. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić udokumentowany zaświadczeniem lekarskim wniosek pracownicy o przerwę w wykorzystywaniu urlopu. Pracownica powinna kontynuować urlop macierzyński po wyjściu dziecka ze szpitala.

Przy udzielaniu urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego tydzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym. Jeżeli pracownica nie korzysta z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu.

Pracownica po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu. W takim przypadku niewykorzystaną część urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek. Pracownica zgłasza pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego, najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Wówczas też do wniosku dołącza zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego pracownika-ojca wychowującego dziecko, potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przez pracownika, wskazany w jego wniosku o udzielenie urlopu, przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę. W świetle powyższego, pracownica może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego, pod warunkiem że po porodzie wykorzystała co najmniej 14 tygodni urlopu oraz że z pozostałej niewykorzystanej części urlopu skorzysta pracownik-ojciec dziecka. Matka nie może zrezygnować z urlopu, jeśli ojciec dziecka nie będzie korzystał z pozostałej jego części.

W razie zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego, pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje prawo do niewykorzystanej części tego urlopu.

Z tytułu urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła przy jednym porodzie więcej niż jedno dziecko, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu. W przypadku zgonu dziecka po upływie 8 tygodni życia, pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.

Jeżeli matka rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka, nie przysługuje jej część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu oddania dziecka. Jednakże urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.

Urlop ojcowski

Zgodnie z art. 182³ K.p., pracownik-ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego.

Pracownik może skorzystać z uprawnienia do urlopu ojcowskiego w dowolnym momencie, również w czasie korzystania przez matkę dziecka z urlopu macierzyńskiego lub urlopów na warunkach urlopu macierzyńskiego. Może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Części urlopu nie muszą przypadać bezpośrednio po sobie. Urlop ten może zostać przerwany na okres pobytu dziecka w szpitalu. W takim przypadku urlop ojcowski przed i po przerwie przypadającej na pobyt dziecka w szpitalu stanowi tą samą część tego urlopu.

Urlopu ojcowskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko, złożony w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Urlop rodzicielski

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego (na warunkach urlopu macierzyńskiego), pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego. W celu skorzystania z tego uprawnienia należy spełnić następujące warunki:

• urlop rodzicielski musi przypadać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego),
   
• poprzedzający go urlop powinien być wykorzystany w pełnym przysługującym wymiarze,
   
• pisemny wniosek o jego udzielenie powinien zostać złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego.