Nabycie prawa do zasiłku macierzyńskiego
Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej (odpowiednio ubezpieczonemu), która w okresie ubezpieczenia chorobowego (obowiązkowego lub dobrowolnego) albo w okresie urlopu wychowawczego:
- urodziła dziecko,
- przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia,
- przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku życia.
Zasiłek macierzyński przysługuje także w okresie urlopu ojcowskiego (art. 29a ustawy zasiłkowej).
Należy mieć na uwadze, że przepisy ustawy zasiłkowej nie wymagają przepracowania okresu wyczekiwania w celu nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego. W przypadku, gdy prawo do zasiłku macierzyńskiego powstało w okresie urlopu wychowawczego, zasiłek macierzyński przysługuje za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego.
Pracownica może nabyć prawo do zasiłku macierzyńskiego także w przypadku urodzenia dziecka w czasie korzystania z urlopu bezpłatnego. W takiej sytuacji zasiłek macierzyński przysługuje wyłącznie za okres urlopu macierzyńskiego przypadającego po urlopie bezpłatnym.
Przykład |
Pracownica urodziła dziecko 17 lutego 2017 r., tj. w okresie urlopu bezpłatnego udzielonego jej na okres od 2 stycznia do 30 czerwca 2017 r. Okres odpowiadający wymiarowi urlopu macierzyńskiego upływa 6 lipca 2017 r. Pracownica ma prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego za okres od 1 do 6 lipca 2017 r.
Zakładając, że złożyła wniosek o urlop rodzicielski, zasiłek macierzyński będzie jej przysługiwał do 15 lutego 2018 r.
Zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli pracownica została zwolniona w okresie ciąży:
- z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
- z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.
Prawo do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego przysługuje także pracownicy, która była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony, z którą umowa o pracę, na podstawie art. 177 § 3 K.p. została przedłużona do dnia porodu. Przypomnijmy, że art. 177 § 3 K.p. stanowi, iż umowa o pracę zawarta na czas określony lub na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Przepisu tego nie stosuje się do umowy o pracę zawartej na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Zasiłek macierzyński nie przysługuje w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, chyba że osoba, która w tym okresie urodziła dziecko, podlega ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu podjęcia pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego
Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:
- 6 tygodni, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie lub przyjęcia jednego dziecka,
- 8 tygodni, w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie lub jednoczesnego przyjęcia więcej niż jednego dziecka,
- 3 tygodni, w przypadku przyjęcia dziecka w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10. roku życia
wynosi 100% podstawy jego wymiaru.
Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przypadającego począwszy odpowiednio od 7., 9., 4. tygodnia tego urlopu wynosi 60% podstawy wymiaru.
Jeżeli jednak wniosek o wypłatę zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego zostanie złożony w ciągu 21 dni od porodu, to wysokość zasiłku, za cały okres jego wypłaty, wynosi 80% podstawy wymiaru.
Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru.
Przykład |
Pracownica, która urodziła dziecko 23 stycznia 2017 r., korzystała z urlopu macierzyńskiego od dnia porodu do 11 czerwca 2017 r. (wniosek o urlop rodzicielski złożyła w marcu 2017 r.). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku wyniosło 2.545,56 zł (kwota pomniejszona o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownicę). Stawka dzienna zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego wynosiła 84,85 zł, tj. 2.545,56 zł x 100% : 30.
Od 12 czerwca 2017 r. do 21 stycznia 2018 r. korzysta z urlopu rodzicielskiego. Za każdy dzień tego urlopu otrzyma zasiłek macierzyński w wysokości:
- 100% podstawy wymiaru, tj. 84,85 zł za okres od 12 czerwca do 23 lipca 2017 r. (pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego),
- 60% podstawy wymiaru, tj. 50,91 zł (2.545,56 zł x 60% : 30) za okres od 24 lipca 2017 r. do 21 stycznia 2018 r.
W sytuacji, gdy pracownica nie później niż 21 dni po porodzie złoży wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego, stawka zasiłku wynosi 80%. Zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru przysługuje wówczas za cały okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego.
Przykład |
Pracownica urodziła dziecko 19 maja 2017 r. i w tym samym miesiącu złożyła wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (trwającym do 5 października 2017 r.), urlopu rodzicielskiego od 6 października 2017 r. do 17 maja 2018 r.
Podstawa wymiaru przysługującego pracownicy zasiłku macierzyńskiego wynosi 2.545,56 zł, zatem stawka dzienna zasiłku za wszystkie urlopy wynosi 67,88 zł, tj. 2.545,56 zł x 80% : 30.
W przypadku rezygnacji z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze albo z części tego urlopu w wymiarze co najmniej 26 tygodni, pracownicy, o której mowa wyżej, przysługuje jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru zasiłku, pod warunkiem niepobrania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu. Wyrównanie zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru przysługuje bowiem wyłącznie, gdy zrezygnuje ona z tego urlopu w pełnym wymiarze albo po wykorzystaniu 6 (8) tygodni. Ponadto wyrównanie przysługuje pod warunkiem niepobrania tego zasiłku przez ubezpieczonego ojca dziecka za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, lub za okres odpowiadający okresowi co najmniej 26 tygodni urlopu rodzicielskiego (por. komentarz ZUS do ustawy zasiłkowej).
Wyrównanie zasiłku macierzyńskiego może nastąpić zatem wyłącznie, gdy rezygnacja obejmuje pełny wymiar urlopu rodzicielskiego lub 26 tygodni tego urlopu. W takim przypadku pracownicy wypłaca się jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy jego wymiaru.
Przykład |
Załóżmy, że pracownica, o której mowa w poprzednich przykładach, zrezygnuje z urlopu rodzicielskiego (wniosek o rezygnację złoży nie później niż 21 dni przed przystąpieniem do pracy). Za okres urlopu macierzyńskiego (od 19 maja do 5 października 2017 r.) otrzyma wyrównanie zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy jego wymiaru.
Pracownica otrzyma zasiłek macierzyński za okres od 19 maja do 5 października 2017 r. (140 dni) w wysokości 9.503,20 zł, tj. 67,88 zł x 140 dni.
Pracodawca dokona wyrównania zasiłku za ww. okres w wysokości 2.375,80 zł, zgodnie z wyliczeniem: 84,85 zł x 140 dni = 11.879 zł; 11.879 zł - 9.503,20 zł = 2.375,80 zł.
Dowody służące do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego
Dowody do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego określa rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dz. U. z 2017 r. poz. 87).
W sytuacji, gdy płatnikiem zasiłku jest ZUS, oprócz wymienionych niżej dokumentów, do każdego wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego dołącza się zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3.
1) W razie urodzenia lub przyjęcia dziecka na wychowanie
okoliczność | dokumenty | ||||||||||
1 | 2 | ||||||||||
zasiłek macierzyński za okres przed porodem | zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku określające przewidywaną datę porodu | ||||||||||
zasiłek macierzyński od dnia porodu | odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo ZUS | ||||||||||
zasiłek macierzyński w razie urodzenia dziecka za granicą, za okres przed porodem | zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza, stwierdzające przewidywaną datę porodu, zawierające nazwę zakładu leczniczego lub dane lekarza, opatrzone datą wystawienia i podpisem | ||||||||||
zasiłek macierzyński w razie urodzenia dziecka za granicą, od dnia porodu | odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub zagraniczny akt urodzenia dziecka albo kopie tych dokumentów, potwierdzone za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo ZUS | ||||||||||
zasiłek macierzyński w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego w okresie ciąży, z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy |
|
||||||||||
zasiłek macierzyński w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, gdy ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży w wyniku rozwiązania stosunku pracy z naruszeniem przepisów prawa |
|
||||||||||
zasiłek macierzyński w razie przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie |
|
||||||||||
zasiłek macierzyński w razie przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej |
|
||||||||||
zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego wypłacany przez ZUS w razie rozwiązania z pracownicą stosunku pracy w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (od dnia następnego po rozwiązaniu umowy do dnia porodu) |
|
||||||||||
przerwanie wypłaty zasiłku macierzyńskiego w razie rezygnacji z pozostałej jego części:
|
|
||||||||||
przerwanie wypłaty zasiłku macierzyńskiego w razie rezygnacji z pozostałej jego części przez ubezpieczoną matkę dziecka, legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji |
|
||||||||||
zaprzestanie wypłaty zasiłku w związku z pobytem matki dziecka w placówce leczniczej po wykorzystaniu przez nią po porodzie co najmniej 8 tygodni zasiłku macierzyńskiego |
|
||||||||||
podjęcie wypłaty zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonej matce dziecka za okres po przerwie w jego pobieraniu spowodowanej jej pobytem w placówce leczniczej | zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie, za który wypłacono zasiłek macierzyński ubezpieczonemu ojcu dziecka albo ubezpieczonemu innemu członkowi najbliższej rodziny, zawierające imię, nazwisko i numer PESEL ubezpieczonego ojca dziecka albo ubezpieczonego innego członka najbliższej rodziny albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano numeru PESEL | ||||||||||
zaniechanie wypłaty zasiłku macierzyńskiego w razie umieszczenia dziecka na podstawie orzeczenia sądu w pieczy zastępczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo zakładzie rehabilitacji leczniczej | oświadczenie ubezpieczonej matki dziecka o dacie umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo zakładzie rehabilitacji leczniczej |
2) Dla ojca dziecka za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego
okoliczność | dokumenty | ||||||||
1 | 2 | ||||||||
skrócenie przez ubezpieczoną matkę dziecka okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu 14 tygodni |
|
||||||||
śmierć ubezpieczonej matki lub porzucenie przez nią dziecka | dowody jak w przypadku skrócenia okresu pobierania zasiłku przez ubezpieczoną matkę dziecka oraz oświadczenie ubezpieczonego odpowiednio o śmierci matki dziecka albo o porzuceniu przez nią dziecka *) o zasiłek może ubiegać się także ubezpieczony członek najbliższej rodziny |
||||||||
śmierć nieubezpieczonej matki lub porzucenie przez nią dziecka |
|
||||||||
legitymowanie się przez ubezpieczoną matkę dziecka orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, gdy stan jej zdrowia uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem | dowody jak przy skróceniu przez ubezpieczoną matkę dziecka okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego oraz orzeczenie stwierdzające niezdolność matki do samodzielnej egzystencji lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo ZUS *) o zasiłek może ubiegać się także ubezpieczony członek najbliższej rodziny |
||||||||
legitymowanie się przez nieubezpieczoną matkę dziecka orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, gdy stan jej zdrowia uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem |
|
||||||||
pobyt matki dziecka w placówce leczniczej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem (po wykorzystaniu przez nią po porodzie co najmniej 8 tygodni zasiłku macierzyńskiego) |
|
||||||||
podjęcie przez matkę dziecka, nieposiadającą tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy (od dnia podjęcia zatrudnienia odpowiednio do jego zakończenia lub do wyczerpania wymiaru zasiłku) |
|
3) Podwyższenie zasiłku do kwoty świadczenia rodzicielskiego
podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do 1.000 zł wypłaca się po przedłożeniu | ||||
|
4) Za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego
gdy zasiłek macierzyński za okres bezpośrednio poprzedzający okres objęty wnioskiem był pobierany przez tego ubezpieczonego |
||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
gdy zasiłek macierzyński za okres bezpośrednio poprzedzający okres objęty wnioskiem był pobierany przez drugiego z rodziców dziecka |
||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
zaniechanie wypłaty zasiłku w razie rezygnacji z pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną matkę dziecka (ubezpieczonego ojca dziecka) za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w całości lub w części następuje na podstawie |
||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
zasiłek przysługujący ubezpieczonemu za okres urlopu rodzicielskiego (do 16 tyg.) nieprzypadający bezpośrednio po poprzednim, wypłaca się po złożeniu |
||||||||||||||||
|
5) Za okres odpowiadający okresowi urlopu ojcowskiego
zasiłek macierzyński wypłaca się na podstawie | ||||||
|
Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
www.Zasilki.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
Terminarz
20.12.2024 (piątek)
15.01.2025 (środa)
DRUKI
Darmowe druki aktywne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE - Prawo pracy
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM - Prawo pracy
Forum aktywnych księgowych i kadrowców
|