Kiedy składniki wynagrodzenia wlicza się do podstawy wymiaru świadczeń?

Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń chorobowych uwzględnia się oskładkowane składniki wynagrodzenia, które nie są wypłacane za okresy choroby. Składników tych nie uwzględnia się w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych tylko wówczas, gdy:

• z przepisów płacowych lub z umowy o pracę jednoznacznie wynika, że pracownik zachowuje do nich prawo za okres pobierania świadczeń albo
   
• płatnik składek udowodni, mimo braku stosownych regulacji w ww. przepisach, że są one wypłacane za okresy choroby.

ZUS wyjaśnił, w ust. 295 komentarza do ustawy zasiłkowej, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, które zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy przepisami płacowymi albo umowami o pracę (u pracodawców niemających obowiązku tworzenia regulaminów wynagradzania) przysługują za okres pobierania zasiłku.

Jeżeli jednak, mimo braku odpowiednich postanowień w przepisach płacowych lub w umowach o pracę, pracodawca udokumentuje, że składnik wynagrodzenia jest pracownikowi wypłacany za okres pobierania zasiłku, składnika tego nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku.

Pracodawca wypłaca pracownikom uznaniową premię miesięczną w wysokości od 300 zł do 500 zł. W przepisach płacowych nie uwzględnił zapisów dotyczących zasad wypłaty premii. Pracownik co miesiąc uzyskuje premię w wysokości od 300 zł do 400 zł. W maju 2017 r. przez 10 dni chorował i otrzymał premię w wysokości 150 zł. Wynika z tego, że premia nie została wypłacona za okres choroby. W podstawie wymiaru świadczenia chorobowego za 10 dni maja 2017 r. należało uwzględnić premie wypłacone za okres od maja 2016 r. do kwietnia 2017 r.

Składniki wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo za okres pobierania zasiłku przysługującego w czasie ubezpieczenia, podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia (por. ust. 298 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej).

Przedstawione wyżej zasady stosuje się także przy obliczaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego.

Generalnie można stwierdzić, że jeśli składnik wynagrodzenia, np. nagroda, premia, dodatek itp.:

• ulega nieproporcjonalnemu zmniejszeniu (jest zmniejszany procentowo lub kwotowo) za okresy absencji chorobowej, to podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku w kwocie faktycznie wypłaconej,
   
• jest pomniejszany proporcjonalnie do okresu absencji chorobowej i zasady tego pomniejszania wynikają z przepisów płacowych (np. premia jest obliczana jako procent od wynagrodzenia uzyskanego za czas faktycznie przepracowany), to podlega uwzględnieniu przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku po uprzednim uzupełnieniu,
   
• jest wypłacany za okresy pobierania świadczeń chorobowych, to nie jest uwzględniany w podstawie ich wymiaru.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń chorobowych nie uwzględnia się składników wynagrodzenia (niewypłacanych za okresy absencji chorobowej):

• przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu lub
   
• których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu.

Z tym że składników tych nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku należnego za okres przypadający po terminie, do którego przysługiwały.

Należy dodać, że przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej zawartej z własnym pracodawcą (lub wykonywanej na jego rzecz) uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, sumując go z wynagrodzeniem przysługującym z tytułu umowy o pracę. Do tego wynagrodzenia stosuje się przepis, zgodnie z którym składników wynagrodzenia przysługujących do określonego terminu nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego za okres po tym terminie. Dlatego też wynagrodzenie z tytułu umów cywilnoprawnych wypłacone za okres poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, powinno być uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku. Co istotne, tylko zasiłków przysługujących w czasie trwania takiej umowy. Z podstawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres po terminie, do którego umowa była zawarta, wynagrodzenie to powinno być wyłączone. Do wynagrodzenia z tytułu wymienionych umów nie stosuje się zasady dotyczącej uzupełniania wynagrodzenia uzyskanego za niepełny miesiąc - wynagrodzenie to przyjmuje się w kwocie faktycznie wypłaconej.